Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Başkanı Erhan Çetinkaya, şirket karlarının enflasyondan bağımsız arttığını belirterek "Türkiye’deki şirket karları enflasyonu yukarı taşıyan bir etkiye sahiptir, akademik olarak bu gösterilmiştir." dedi.
Gazetecilerle İlk Toplantı
Yıllar sonra ilk kez TÜİK Başkanı gazetecilerle bir araya geldi. Ekonomi çevrelerinde merak edilen konularla ilgili sunum yapan Çetinkaya, TÜFE’de kapsanan 100 dolayında ürünün fiyatının hesaplamasından neden vazgeçildiğini açıkladı. Toplantıya, EKONOMİ yazarı Alaattin Aktaş’ın, TÜİK’in 2022 yılında açıklamayı durdurduğu fiyatları izleyerek oluşturduğu tablo damga vurdu. Çetinkaya, bu tablonun kendileri için anlamı olmadığını belirterek ortalama fiyat hesaplamalarının değişiklik gösterebileceğini ifade etti.
Şirket Karlarının Enflasyona Etkisi
Çetinkaya, yüksek şirket karlarının enflasyonu körüklediğini vurguladı. Şirket karlarının enflasyonun üzerinde arttığını belirten Çetinkaya, Prof. Dr. Ensar Yılmaz’ın araştırmasına atıfta bulunarak, "Türkiye’deki fahiş şirket karları enflasyonu yukarı taşıyan bir etkiye sahiptir, akademik olarak bu gösterilmiştir." dedi.
Gelir Dağılımı ve Karlılık
Türkiye’de gelir dağılımında ücretlerin oranının düştüğünü ve karlılığın arttığını belirten Çetinkaya, Avrupa’da da benzer bir durumun olduğunu ve şirket karlarının enflasyon üzerindeki etkisinin %45, işçilik maliyetlerinin ise %4,5 olduğunu kaydetti. Türkiye’deki şirket kar artışlarının ise yurtdışına kıyasla daha fazla olduğunu söyledi.
TÜİK'in Fiyat Açıklamaları
TÜİK Başkanı, fiyatların artarken aylık ortalama artışın en son akılda kalan en yüksek artışı yansıtmayacağını belirtti. Ürün fiyatlarının ortalamalarını içerdiği için bir sonraki ayın cari durumunu yansıtamayabileceğini ifade etti. Ayrıca, TÜİK'in artık fiyatları dijital olarak topladığını ve veri miktarının arttığını belirtti.
DİSK'in Dava Süreci
TÜİK Başkanı, TÜFE kapsamındaki maddelerin fiyatlarının açıklanmamasını yargıya taşıyan DİSK’in açtığı dava sürecini de anlattı. Çetinkaya, CİMER üzerinden hesaplamayı durdurdukları bilgileri isteyen DİSK’in ilave hesaplama gerektirdiği için bu bilgileri alamadığını, TÜİK yerine Adalet Bakanlığı Bilgi Edinme Kurulu'nu dava ettiklerini ve hukuka aykırı bir yürütmeyi durdurma kararı aldıklarını belirtti.
ÜFE ve TÜFE Arasındaki Fark
Çetinkaya, ÜFE’nin vergiler hariç hesaplandığını, elektrik, gıda ve birçok üründe vergilerin düşürülerek ÜFE’deki artışın tüketiciye yansımasının önüne geçildiğini belirtti. ÜFE’nin sermaye malı ve aramalı ürünleri içerdiği için tüketiciyi doğrudan etkilemediğini, TÜFE’de ise hizmetlerin önemli ağırlığa sahip olduğunu söyledi.
