Kimi zaman halka arz edilen hisse senetlerinin bireysele farklı, kurumsala / yabancıya farklı fiyattan yani halka arz fiyatından daha ucuz satıldığı söylentisi dolaşır durur. Siz de bu şekilde düşünenlerden misiniz? Hadi biraz düşünelim, buna imkân var mı?
Sabit fiyat olsun veya olmasın işleyiş hep aynıdır. Örneğin fiyat aralığı ile talep toplama yönteminde gelen talepler sıralanır ve nihai halka arz fiyatı bulunur. Bu fiyat tüm yatırımcı grupları için geçerlidir. Eğer istisnai durumlar varsa bunlar halka arz izahnamesinde açıkça yazmaktadır. İstenirse hisseler belirlenmiş bir tahsisat grubuna daha ucuz fiyata satılabilir ve bu da açıkça izahnamede yazar. Mesela en çok yapılan uygulama şirket çalışanlarına belli bir payın ayrılması ve bu gruba örneğin %10 ilave iskonto yapılması gibidir. Kimi şirket çalışanlara pay ayırır ama iskonto yapmayabilir. Kimi iskontolu olarak hisseleri satar ama belirli bir süre bu hisselerin borsada satışına yasaklama getirilebilir. Bunların hepsi SPK onayına tabidir.
Finans sektörü özellikle güvene dayalı hareket eder. Hiçbir kurum, fon vs. yıllarca kazandıkları itibarını küçük kazançlar için kesinlikle kaybetmek istemez. Özellikle de yabancı kurumsallar yasalara aykırı hareket etmek istemez.
Gelelim en önemli konuya, bu soru herkesin aklını kurcalıyor biliyorum. Madem herkes aynı fiyattan alıyorsa halka arz fiyatının altında nasıl oluyor da zararına satışlar yapılıyor?
Öncelikle zararına hisse satılmaz diye bir husus yok. Stop loss (zarar kes) nedir? Ne işi yarar? İşte bu noktada bu konu önemli… Şahıslar, kurumlar halka arza girerler ama bazı zamanlarda ne kadar talep gelebileceğini kestirmek pek mümkün olmayabilir. Yani küçükler gibi büyükler de yanılabilir. Hisse halka arz edildikten sonra piyasa bozulabilir, beklenmeyen olaylar gelişebilir, işleme başladığı gün borsa sert düşebilir, olumsuz haber akışı olabilir vs. Her şey göz önüne alındığında, eğer hisseye yeteri kadar alıcı gelmediyse, satıcılar çoğunluktaysa, hisse sahipleri eğer hissede fiyat istikrarı varsa ve uygulanıyorsa zaten işlerine gelir az bir zararla satarlar. Fiyat istikrarı veya geri alım taahhüdü yoksa da her fiyattan piyasa tabiriyle kol keserler. Buradaki başka bir amaçta üstten sattığı malı düşük fiyatlarla tekrar yerine koymaktır. Bakın bireysel yatırımcının en büyük hatası zararına hisse satmak istememesidir. Bu da davranışsal finansın konusudur. Beyin burada özetle ‘hayır satma’ diyor. Ama piyasa profesyonelleri bunu başarıyor. Satıyorlar işlerine gelirse alttan alıyorlar yoksa da kesinlikle almıyorlar. “Ben sattım ya giderse” diyenler oluyor. Giderse gitsin, borsada fırsatlar hiç bitmiyor. Eğer sürekli bu şekilde düşünürseniz ne hisse alabilirsiniz ne de satabilirsiniz. Unutmayın, burada duygusallığa kesinlikle yer yoktur.
Rahmetli Dr. Yaşar Erdinç’in şu sözüyle bu yazımı bitireyim: “PARANIZ SAĞLIĞINIZI BOZMASIN”
