İran ve ABD, Umman’ın arabuluculuğunda, İran'ın nükleer programına ilişkin dolaylı görüşmelere yeniden başladı. Cumartesi günü yapılan temasların ardından her iki taraf da görüşmeleri “olumlu” ve “yapıcı” olarak nitelendirdi. ABD Başkanı Donald Trump, müzakerelerle ilgili olarak “Bence çok iyi gidiyorlar. İran’la durum çok iyi” ifadelerini kullandı.
Araghchi: “Kısa vadeli anlaşma hedefleniyor”
İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Abbas Araghchi, görüşmelerin ardından yaptığı açıklamada, “Müzakereler için bir temele ulaşmaya çok yakınız. Eğer önümüzdeki hafta bu temele ulaşabilirsek, gerçek anlamda görüşmelere başlayabiliriz” dedi. Araghchi ayrıca, “Sadece konuşmak için konuşmak istemiyoruz” ifadeleriyle müzakerelerin sonuç odaklı yürütüldüğünü vurguladı.
Dolaylı temaslar, sınırlı bir anlaşmayı hedefliyor
Görüşmeler, Umman Dışişleri Bakanı’nın arabuluculuğunda gerçekleşti. Her iki taraf ayrı odalarda bulunurken, mesajlar Ummanlı yetkililer aracılığıyla iletildi. Görüşmenin ardından, ABD heyetinin başındaki Steven Witkoff ile Araghchi arasında kısa süreli doğrudan bir temas kurulduğu bildirildi.
Reuters’a konuşan kaynaklara göre, görüşmelerin amacı; bölgesel gerginliği azaltmak, tutuklu değişimi sağlamak ve İran’ın nükleer programına sınırlamalar getirilmesi karşılığında yaptırımların hafifletilmesini içeren kısa vadeli bir anlaşma sağlamak.
Trump: “Bitinceye kadar bir şey söylemem”
Air Force One uçağında gazetecilere açıklamalarda bulunan Trump, “Bitinceye kadar hiçbir şeyin önemi yok. Bu yüzden konuşmayı sevmem. Ama şu anda çok iyi gidiyor” diyerek sürecin hassasiyetine dikkat çekti.
İran tarafı temkinli, İsrail gelişmeleri yakından izliyor
İran, ABD’nin geçmişte uyguladığı askeri tehditler nedeniyle temkinli yaklaşıyor. Tahran yönetimi, füze programı gibi savunma kapasitelerinin pazarlık konusu olmayacağını net bir şekilde ifade etti.
Batılı ülkeler, İran’ın uranyum zenginleştirme faaliyetlerinin sivil sınırları aştığını ve silah üretimine yönelik stok oluşturduğunu ileri sürüyor. İsrail ise İran’ın nükleer programını ulusal güvenliğine doğrudan tehdit olarak görüyor. 2023’ten itibaren bölge genelinde artan İsrail-İran gerilimi ve Gazze’deki savaş ortamı, müzakerelere dair her türlü olumlu gelişmeyi daha da kritik hale getiriyor.
Umman: “Bu bir başlangıç”
İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü İsmail Baghaei, “Bu bir başlangıç. Bu aşamada pozisyonların paylaşılması doğaldır” ifadeleriyle sürecin ilk adımlarının atıldığını dile getirdi. Umman ise geçmişte de taraflar arasında benzer arabuluculuklara ev sahipliği yapmıştı.
Yüksek riskli dönem
Uzmanlar, müzakerelerde başarısızlık durumunun Orta Doğu'da daha geniş çaplı bir çatışmaya zemin hazırlayabileceği uyarısında bulunuyor. Tahran, ABD’nin bölgedeki askeri varlığına karşı komşu ülkeleri de uyardı. İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney’in, Araghchi’ye “tam yetki” verdiği belirtiliyor.
