ABD’nin İran’a yönelik yaptırımlarını sıkılaştırması, Çinli rafineriler ve yatırımcılar arasında arz kısıntısı endişelerini artırarak mart ayında İran’dan yapılan petrol ithalatında keskin bir artışa yol açtı. Gemi takip firması Vortexa’ya göre, Çin'in mart ayında İran’dan ithal ettiği petrol miktarı günlük 1,8 milyon varile çıkarak tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı.
Şandong’daki stoklar artışa eşlik etti
Vortexa'nın paylaştığı verilere göre, Çin'in doğusunda rafineri merkezi olarak bilinen Şandong eyaletinde, kara stokları mart ayında şubat ayına kıyasla yaklaşık 22 milyon varil arttı. Bu gelişme, İran’dan yapılan petrol ithalatındaki artışla eş zamanlı gerçekleşti.
Kpler: İthalat yüzde 83 arttı
Enerji analiz firması Kpler'in verilerine göre, Çin'in İran’dan günlük petrol ithalatı, şubat ayında 747 bin varilken martta yüzde 83’lük bir artışla 1,71 milyon varile yükseldi. Bu, son beş ayın en yüksek seviyesi olarak kayıtlara geçti.
İran'dan Çin'e yapılan petrol sevkiyatlarını takip eden iki farklı piyasa kaynağı ise, mart ayındaki ithalatın sırasıyla günlük 1,67 milyon ve 1,8 milyon varil civarında gerçekleştiğini ifade etti.
İran petrolünün büyük kısmı Çin’e gidiyor
Çin, İran’ın petrol ihracatının yaklaşık yüzde 90’ını tek başına karşılıyor. Bu ticaret, çoğunlukla Malezya ve Singapur açıklarında gerçekleşen gemiden gemiye transferlerle, İran petrolünün Malezya’ya yönlendirilmesi yoluyla gerçekleştiriliyor.
Tüccar ve analistlerin değerlendirmelerine göre, daha yüksek kazanç beklentisi, ABD yaptırımlarına maruz kalan gemilerin yerine yeni tankerlerin devreye girmesini teşvik etti. Bu yöntemle yapılan ticaretin yaygınlaştığı belirtiliyor.
Mart ithalatının yüzde 16’sı İran’dan
Kpler’in analizine göre, mart ayında Çin’in toplam ham petrol ithalatının yüzde 16’sı İran kaynaklı oldu. Vortexa analisti Emma Li ve Çin’de faaliyet gösteren bir rafineri yetkilisi, bu artışın ardında rafinerilerin ve tüccarların olası arz kesintilerine karşı önlem alma çabasının bulunduğunu ifade etti.
Nisanda düşüş bekleniyor
Vortexa’ya göre, genel iç talepte önemli bir artış olmaması nedeniyle Çin’in İran’dan ham petrol ithalatının nisan ayında düşmesi öngörülüyor. Bu çerçevede, 2025 yılının başından itibaren ortalama günlük ithalatın 1,3 ila 1,4 milyon varil arasında seyretmesi ve geçen yılki seviyelere yakın kalması bekleniyor.
ABD yaptırımları etkili oldu
ABD, eski Başkan Donald Trump döneminde başlatılan “azami baskı” politikası kapsamında İran’a yönelik dört tur yaptırım uyguladı. Bu yaptırımlar arasında mart ayında Çin’in Şandong eyaletinde faaliyet gösteren Shuguang Luqing Petrokimya Rafinerisi’ne yönelik yaptırım kararı da yer aldı.
