Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş’ın sunumuyla yayımlanan güncel sosyal yardım raporu, Türkiye’deki yoksulluk ve sosyal destek ihtiyacının endişe verici boyutlara ulaştığını gözler önüne serdi. Raporda, başta çocuklar, kadınlar ve engelliler olmak üzere ihtiyaç sahibi gruplara sağlanan desteklerin çeşitliliği ve artışı dikkat çekerken, yardıma muhtaç hane sayısındaki dramatik artış göze çarpıyor.
Sosyal yardım kapsamı genişledi: milyonlarca hane destek alıyor
Bakanlık verileri, Türkiye’de çeşitli yardım kalemlerinden yararlanan hanelerin sayısının hızla arttığını gösteriyor. Verilere göre, 2023 yılında yakacak yardımı alan hane sayısı 1,9 milyona, doğalgaz desteği alan hane sayısı ise 162 bine ulaştı. Elektrik yardımı ile desteklenen hane sayısı ise tam 4,3 milyon olarak belirlendi. Ayrıca, şartlı sağlık ve eğitim yardımları ile bir milyonu aşkın öğrenciye destek sağlanırken, milyonlarca aile de yoksulluk sınırının altında yaşam mücadelesi veriyor.
-
Yakacak yardımı: 1.895.622 hane
-
Doğalgaz tüketim desteği: 162.666 hane
-
Elektrik tüketim desteği: 4.378.839 hane
-
Şartlı sağlık yardımı: 1.066.956 öğrenci
-
Şartlı eğitim yardımı: 1.966.429 öğrenci
Aşırı yoksulluk sınırının altındaki hane sayısı 3,8 milyona ulaştı
2024 itibarıyla 3 milyon 876 bin 933 hane, aşırı yoksulluk sınırının altında kalıyor. Aile Destek Programı kapsamına alınan bu haneler, en temel ihtiyaçlarını bile karşılamakta zorlanıyor. Yardıma muhtaç hanelerin sayısının artışı, ülkedeki ekonomik koşulların özellikle alt gelir gruplarını nasıl etkilediğini acı bir şekilde ortaya koyuyor.
Bakıma muhtaç çocuk sayısı rekor seviyede
Raporda yer alan en çarpıcı verilerden biri, Sosyal ve Ekonomik Destek (SED) kapsamındaki bakıma muhtaç çocuk sayısındaki artış. 2023 yılı sonu itibarıyla 164 bin 995 çocuk, ailelerinin bakımını karşılayamaması nedeniyle SED yardımlarına bağımlı durumda. Bu sayı, 2012’de yalnızca 37 bin 295 iken 2020’de 129 bin 422’ye, 2022’de ise 157 bin 248’e yükselmişti. Çocukların temel ihtiyaçlarının karşılanamaması, ailelerin ekonomik zorluklarla mücadelesinin çocuklara yansıyan acı yüzünü ortaya koyuyor.
Ailelerinden koparılan çocuklar geçici bakımda
Ekonomik güçlükler ve ailelerin yetersizliği nedeniyle geçici bakım birimlerinde kalan çocuk sayısı, 2023 yılı sonunda 14 bin 435’e ulaştı. Bu birimlerde kalan çocuklar, ailelerine dönmeleri mümkün olana kadar yatılı sosyal hizmet birimlerinde tutuluyor. Her yıl artan bu sayı, Türkiye’de aile odaklı sosyal hizmetlerin ve sosyal destek sisteminin kapasite sıkıntısı yaşadığını ortaya koyuyor.
Koruyucu aile sayısında istikrarlı artış
Raporda, koruyucu aile yanına yerleştirilen çocuk sayısındaki artış da dikkat çekiyor. 2012’de yalnızca 1.492 çocuk koruyucu ailelerin yanında bulunurken, bu sayı 2023 itibarıyla 9.806’ya yükseldi. Koruyucu aile sistemi, her yıl düzenli olarak artan bir kapasiteyle, çocukların aile ortamında büyümesine olanak sağlıyor.
Yardım kapasitesi sosyal sorunlara çözüm olabilecek mi?
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın açıkladığı veriler, Türkiye’de sosyal yardım ve destek sisteminin genişleyen yükünü ortaya koyarken, bu yardımların yoksulluğun köklü çözümüne ne derece katkı sağladığına dair soru işaretlerini de beraberinde getiriyor. Artan yoksulluk ve destek ihtiyacı, sosyal politika alanında daha etkin çözümler üretilmesi gerekliliğini bir kez daha hatırlatıyor.