BM Güvenlik Konseyi, İran’ın nükleer faaliyetlerini değerlendirmek için toplandı. İngiltere, Tahran’ın nükleer silah edinmesini önlemek için yaptırımları yeniden gündeme getirdi.
Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi, İran’ın uranyum zenginleştirme faaliyetlerini değerlendirmek üzere Çarşamba günü toplandı. İngiltere, Tahran’ın nükleer silah elde etmesini önlemek için gerektiğinde BM yaptırımlarının yeniden uygulanabileceğini belirtti.
Uranyum Zenginleştirme Tartışmaları
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA), İran’ın uranyumu yüzde 60 saflığa kadar zenginleştirdiğini ve bu seviyenin silah üretimi için gerekli yüzde 90’a oldukça yakın olduğunu bildirdi. Tahran ise nükleer programının tamamen barışçıl olduğunu savunuyor.
Batılı ülkeler, hiçbir sivil programın bu denli yüksek oranda zenginleştirilmiş uranyuma ihtiyaç duymadığını belirterek, İran’ın nükleer bomba üretme amacında olabileceği yönündeki kaygılarını dile getirdi.
BM’de Kritik Toplantı
BM Güvenlik Konseyi toplantısı, ABD, Fransa, Yunanistan, Panama, Güney Kore ve Birleşik Krallık’ın talebiyle kapalı kapılar ardında gerçekleştirildi. İngiltere’nin BM Daimi Temsilci Yardımcısı James Kariuki, “İran’ın nükleer silah edinmesini engellemek için tüm diplomatik adımları atacağız. Gerekirse yaptırımları yeniden devreye sokabiliriz” dedi.
İran’ın BM Temsilciliği ise ABD’nin Güvenlik Konseyi’ni İran’a yönelik “ekonomik savaşı tırmandırmak için bir araç olarak kullandığını” öne sürdü. Konseyin tarafsız kalması gerektiğini belirten İranlı yetkililer, X platformunda yaptıkları paylaşımda bu girişimin reddedilmesi çağrısında bulundu.
ABD ve Müttefiklerinden Sert Açıklamalar
ABD’nin BM Daimi Temsilciliği, toplantının ardından yaptığı açıklamada İran’ı, nükleer silaha sahip olmayan ülkeler arasında en yüksek oranda zenginleştirilmiş uranyum üreten tek devlet olmakla suçladı. Washington, Tahran’ı Güvenlik Konseyi kararlarını ihlal etmek ve UAEA’ya karşı yükümlülüklerini yerine getirmemekle eleştirerek, Konsey’in İran’a karşı net bir tavır alması gerektiğini vurguladı.
Yeni Bir Anlaşma Mümkün mü?
ABD Başkanı Donald Trump, geçen ay İran’ın nükleer programını durdurmak amacıyla “azami baskı” kampanyasını yeniden başlattığını duyurdu. Ancak Trump, İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeshkian ile görüşmeye de açık olduğunu belirtti.
Çin ise İran ve Rusya ile cuma günü bir toplantı yapacağını açıkladı. Çin’in BM Büyükelçisi Fu Cong, “Anlaşmanın sona ermesine az bir süre kaldı. Tarafların zaman kaybetmeden yeni bir uzlaşmaya varmasını umuyoruz” dedi.
2015’te imzalanan Ortak Kapsamlı Eylem Planı (JCPOA), İran’ın nükleer faaliyetlerini kısıtlaması karşılığında ekonomik yaptırımların kaldırılmasını öngörüyordu. Ancak Trump yönetimi, 2018’de anlaşmadan çekilmiş, bunun üzerine İran da taahhütlerini kademeli olarak askıya almıştı.
Yaptırımlar Geri Gelir mi?
İngiltere, Fransa ve Almanya, 18 Ekim’de BM’nin İran ile ilgili kararının süresinin dolacağını ve bu nedenle otomatik yaptırımların devreye giremeyeceğini belirtiyor. Ancak Washington, müttefikleriyle birlikte Tahran’a yönelik uluslararası yaptırımların yeniden yürürlüğe konulması için baskıyı artırmayı planlıyor.
Avrupalı ülkeler, İran’a yönelik BM yaptırımlarını yeniden devreye sokma konusunda Ağustos ayı başına kadar harekete geçebilir. Nükleer anlaşmanın geleceği ve uluslararası toplumun İran’a karşı alacağı tutum önümüzdeki haftalarda netlik kazanacak.
