Sosyal güvenlik uzmanı ve Dünya gazetesi yazarı Özgür Erdursun, bugünkü köşe yazısında çalışanların ve emekliliğe hazırlanan bireylerin en çok merak ettiği konulara değindi. Emeklilik şartları, sigorta prim günleri, maaş hesaplamaları ve emeklilerin çalışma hakları üzerine önemli değerlendirmelerde bulunan Erdursun, mevcut yasal düzenlemeleri de detaylı şekilde ele aldı.

Emeklilik Şartları Nelerdir?

Erdursun’un açıklamalarına göre, emeklilik sürecinde en önemli faktörlerden biri sigorta başlangıç tarihidir. 08.09.1999 tarihinden önce sigorta girişi olanlar için yaş şartı aranmazken, 09.09.1999 ile 30.04.2008 tarihleri arasında sigortalı olanlar için kadınlarda 58, erkeklerde 60 yaş sınırı uygulanıyor.

Buna göre:

  • SSK (4/A) kapsamındakiler, sigorta giriş tarihine bağlı olarak 5000 ila 5975 prim günü ile emekli olabilir.

  • Bağ-Kur ve Emekli Sandığı (4/B ve 4/C) kapsamında kadınlar 7200, erkekler ise 9000 gün primle emekliliğe hak kazanır.

  • 3600 prim günüyle kısmi emeklilik imkânı da mevcut olup, kadınlar 58, erkekler ise 60 yaşında emekli olabilir.

01.05.2008 sonrası sigortalı olanlar için ise emeklilik yaşı kademeli olarak 65’e kadar çıkmaktadır.

Eksik Prim Günleri Tamamlanabilir mi?

Erdursun, eksik prim günlerini tamamlamak isteyenlerin çeşitli borçlanma yöntemlerinden yararlanabileceğini belirtti. Doğum, askerlik, yurtdışı çalışma, doktora süreci, avukatlık stajı gibi belirli süreler için SGK’ya başvurarak prim günleri tamamlanabiliyor.

Emekli Maaşı Nasıl Hesaplanır?

Emekli maaşının hesaplanmasında üç dönem esas alınır:

  1. 2000 öncesi sigortalılar için maaş, gösterge rakamı, aylık bağlama oranı ve katsayıya göre belirlenir.

  2. 2000-2008 arası için güncelleme katsayısı devreye girer.

  3. 2008 sonrası için ise aylık kazanç ortalaması ve bağlanma oranı esas alınarak hesaplama yapılır.

Vatandaşlar, e-Devlet sistemi üzerinden "4/A Emekli Aylığı Hesaplama" bölümünden ne kadar emekli maaşı alabileceklerini görebilirler.

Emekli Olan Kişiler Çalışmaya Devam Edebilir mi?

Erdursun, emeklilik sonrası çalışma konusunda özel sektör ve kamu ayrımına dikkat çekti. Buna göre:

  • Özel sektörde çalışan emekliler, Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP) ödeyerek maaşlarını kesintisiz almaya devam edebilirler.

  • Kamuda, belediyelerde veya kamu iktisadi kuruluşlarında çalışmaya devam edenlerin emekli maaşlarını kestirmeleri gerekir.

Emeklilerin Kıdem Tazminatı Hakkı Var mı?

Emeklilerin kıdem tazminatına hak kazanıp kazanamayacağına dair soru işaretlerini gideren Erdursun, işten çıkarılan veya haklı bir sebeple işten ayrılan emeklilerin, normal çalışanlar gibi kıdem tazminatı hakkı olduğunu belirtti.

Kıdem tazminatı hesaplamasında:

  • Her yıl için brüt maaş üzerinden hesaplama yapılır.

  • Tavan tutarı emekliler için de geçerlidir.

  • Emekli olup aynı işyerinde çalışmaya devam edenler, işten ayrıldıklarında toplam çalışma süresi üzerinden kıdem tazminatı alabilir.

  • Ancak kendi isteğiyle işten ayrılanlar, sadece emekli olmadan önceki dönem için kıdem tazminatı alabilir.

Özgür Erdursun’un değerlendirmelerine göre, emeklilik sürecinde bireylerin sigorta giriş tarihlerini, prim gün sayılarını ve hangi statüden emekli olacaklarını dikkate almaları gerekiyor. Ayrıca, emeklilik sonrası çalışma durumunda maaş kesintileri, kıdem tazminatı ve sigortalılık hakları konularında mevcut düzenlemeler, çalışanların haklarını bilmesi açısından büyük önem taşıyor.