Sosyal medya platformu TikTok, kullanıcıların görüntülerini kilolu göstermek için kullanılan ve kamuoyunda vücut algısı üzerine tartışmalara yol açan filtreyi uygulamadan kaldırdığını duyurdu. Söz konusu filtre, özellikle genç kullanıcılar arasında hızla yayılırken, birçok kullanıcı ve uzman bu trendin olumsuz psikolojik etkilerine dikkat çekti.
Filtreli videolar aynı kalıpta ilerliyordu
Filtrenin kullanıldığı videolarda, genellikle ince yapılı bir kullanıcının doğal hâliyle başlayan görüntü, aniden ekrana yayılan filtreyle değişiyor ve kişiyi kilolu bir görünüme büründürüyordu. Bu sırada Doechii’nin “Anxiety” adlı şarkısı fon müziği olarak yer alıyordu. Filtrenin alaycı bir mizah unsuru olarak kullanılması, sosyal medyada tepki topladı.
Kullanıcılardan ve uzmanlardan gelen tepkiler filtreyi durdurdu
TikTok kullanıcısı sadiebass16, paylaştığı videoda “Bu uygulamada sadece var olmaya çalışıyorsunuz ama insanlar sizin bedeninize benzer bir görüntüyle eğleniyor” sözleriyle filtreye tepki gösterdi. Bu tür paylaşımlar, binlerce beğeni alarak toplumsal bir farkındalığın oluşmasına katkı sağladı.
Gençler için dijital sağlık hizmeti sunan Luna adlı kuruluş ise, filtrenin “sağlıksız güzellik standartlarını teşvik ettiğini” belirterek eleştiride bulundu. Kurum, bu tür içeriklerin genç kullanıcıların beden algısını olumsuz etkileyebileceği uyarısında bulundu.
TikTok’tan açıklama: Filtre kaldırıldı, içerikler kısıtlandı
TikTok, CNN’in konuya dair sorularını yanıtsız bırakırken, BBC’ye yaptığı açıklamada filtrenin platformdan kaldırıldığını bildirdi. Şirket ayrıca, filtreye ait videoların öneri akışında yer almaması ve 18 yaş altı kullanıcı hesaplarında görünmemesi için ilave önlemler alındığını da belirtti. TikTok, filtrenin CapCut uygulaması aracılığıyla yüklendiğini ve ana şirket ByteDance’e bağlı ayrı bir ekip tarafından geliştirildiğini ifade etti.
Pazartesi sabahı itibarıyla TikTok’un mobil sürümünde “kilolu gösteren filtre” araması sonuç vermezken, masaüstü versiyonunda bazı eski içeriklere hâlen erişilebildiği gözlendi.
Filtre eleştirileri sosyal medyada yayılıyor
TikTok’ta kullanılan filtrelerin büyük bölümü eğlence amaçlı olsa da, güzellik algısını etkileyen filtreler uzun süredir eleştirilerin odağında. Uzmanlar, özellikle “ideal beden” algısını besleyen yapay filtrelerin, kullanıcıların özgüvenini zedeleyebileceğini ve psikolojik baskı yaratabileceğini ifade ediyor.
“SaffsStuff” kullanıcı adıyla paylaşım yapan bir içerik üreticisi, 100 binden fazla izlenen videosunda bu tür içeriklerin “diyet kültürünü ve aşırı zayıflığı teşvik ettiğini” dile getirdi.
Araştırmalar da benzer risklere işaret ediyor
2019’da yapılan bir araştırma, sosyal medya filtrelerinin estetik cerrahiye olan ilgiyi artırabileceğini ortaya koyarken, 2021 tarihli Harvard Business Review çalışması ise, dış görünüşüne güvenen bireylerin bile bu tür filtrelerin ardından rahatsızlık hissedebileceğini belirtti.
TikTok, bu tür etkilerin farkında olduğunu belirterek, Kasım 2023’te 18 yaş altındaki kullanıcıların güzellik filtrelerine erişimini sınırlandırma kararı almıştı. Bu son adım ise, vücut algısına yönelik hassasiyetin arttığını ve platformun bu yönde önlemler almaya devam ettiğini gösteriyor.