Geçtiğimiz hafta, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) swap hariç net rezervlerinde 1,1 milyar dolarlık bir düşüş yaşandı. Haftanın öne çıkan diğer finansal gelişmeleri arasında yurtdışı yerleşiklerin 864 milyon dolarlık Devlet İç Borçlanma Senetleri (DİBS) satışı ve döviz tevdiat hesaplarındaki (DTH) 847 milyon dolarlık artış yer aldı. Bu durum, piyasa dinamiklerinin dikkat çekici bir şekilde değişmesine neden oldu.
Döviz Tevdiat Hesaplarındaki Değişimler
Parite etkisinden arındırılmış verilere göre, bireysellerin 251 milyon dolarlık döviz satışı gerçekleştirmesine rağmen, kurumsal yatırımcılar 1.098 milyon dolarlık alım yaparak DTH'larda toplamda 847 milyon dolarlık bir artış sağladı. Mart sonundan itibaren döviz mevduatlarında 20,3 milyar dolarlık bir düşüş kaydedildi; bu düşüşün 10,9 milyar doları bireysel, 9,4 milyar doları ise kurumsal hesaplardan kaynaklandı.
Kur Korumalı Mevduat (KKM) ve TL Mevduatlar
Kur Korumalı Mevduat (KKM) hesapları, haftalık 19,7 milyar TL (0,8 milyar dolar) çıkışla 1,575 milyar TL’ye geriledi. KKM hesaplarında Ağustos 2023’te ulaşılan zirveden bu yana çözülme 1.833 milyar TL’ye (89,5 milyar dolara) ulaşmış durumda. DTH ve KKM’nin toplam mevduat içerisindeki payı haftalık bazda %47,5’ten %47,9’a yükseldi. TL mevduatlar ise 167 milyar TL azalarak 10,6 trilyon TL seviyesine düştü.
Yabancı Para Kredilerde Artış Trendi Sürüyor
Yabancı para krediler, haftalık %0,5 artışla 800 milyon dolar yükselirken, Mart sonundan bu yana %20’lik bir büyüme kaydederek toplamda 26,6 milyar dolarlık artışla 161,3 milyar dolara ulaştı. Yıllıklandırılmış 13 haftalık ortalama kredi büyümesine baktığımızda, ticari krediler %20,3’ten %21,7’ye çıkarken, tüketici kredileri %28,9 ile sabit kaldı.
Yurtdışı Yerleşiklerin Varlık Hareketleri
6 Eylül haftasında yurtdışı yerleşiklerin DİBS’te 864 milyon dolarlık satış yapması sonucu, DİBS stok değeri yaklaşık 13 milyar dolara indi. Aynı haftada, hisse senetlerinden 51 milyon dolarlık çıkış gerçekleşti ve hisse stok değeri 35,2 milyar dolara düştü. Yılbaşından bu yana kümülatif verilere göre, DİBS’te 11,2 milyar dolar net alış, hisse senetlerinde ise 2 milyar dolarlık net satış görüldü.
Rezervlerdeki Değişim
Hafta boyunca brüt rezervler 149,4 milyar dolardan 146,8 milyar dolara geriledi. Net rezervler 40,9 milyar dolardan 39,8 milyar dolara, swap hariç net rezervler ise 17,4 milyar dolara düştü. Ağustos başından beri swap hariç net rezervlerde toplam 10,9 milyar dolarlık bir azalma gerçekleşti. Mart sonundaki -65,5 milyar dolarlık seviyeden bugüne kadar olan toparlanma ile swap hariç net rezervler 83 milyar dolara ulaştı.
Güncel Rezerv Gelişmeleri
TCMB’nin analitik bilançosuna göre, 11 Eylül itibariyle haftanın ilk üç gününde brüt rezervlerde 3,5 milyar dolar, net rezervlerde ve swap hariç net rezervlerde 4 milyar dolarlık bir artış yaşandı. Böylece swap hariç net rezervlerin yaklaşık 21,4 milyar dolara ulaştığı görülmektedir.
Genel Değerlendirme
TCMB’nin swap hariç net rezervlerindeki azalış ve döviz mevduat hesaplarındaki artış, piyasalarda döviz talebinin güçlü kalmaya devam ettiğini işaret ediyor. DTH ve KKM hesaplarının toplam mevduat içindeki payının yükselmesi, TL'nin mevduat tabanındaki ağırlığının zayıfladığını gösteriyor. Yurtdışı yerleşiklerin DİBS ve hisse senedi hareketleri, sermaye piyasalarına olan ilginin dalgalı seyrettiğini ortaya koyuyor. Rezervlerdeki son haftalık düşüşler, küresel ve yerel ekonomik koşulların etkisi altında, TCMB’nin mali durumundaki dalgalanmalara işaret ediyor.
Bu veriler ışığında, önümüzdeki haftalarda piyasaların rezerv gelişmeleri ve döviz talebi odaklı hareketler sergilemeye devam etmesi bekleniyor.