Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, Bakü’de düzenlenen COP29 İklim Zirvesi’nde dünya liderlerine hitap ederek, küresel ısınmayı sınırlamak için zamanın hızla tükenmekte olduğunu ve iklim kaynaklı insani felaketleri önlemek için "ödeme yapmaları" gerektiğini belirtti. Guterres’in bu çağrısı, COP29’un küresel finansman ihtiyacını karşılamak, temiz enerjiye geçişi hızlandırmak ve iklim krizinin yıkıcı etkilerini sınırlandırmak için odaklandığı bir dönemde geldi. Bu yılki zirve, yaklaşık 200 ülkenin katılımıyla, iklim finansmanı konusunda yüz milyarlarca dolarlık bir bütçe oluşturma hedefiyle düzenleniyor.
COP29’a Üst Düzey Katılım Sınırlı Kaldı
Guterres’in iklim krizine dair yaptığı önemli çağrıya rağmen, ABD Başkanı Joe Biden, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ve Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen gibi önde gelen liderler zirveye katılmadı. ABD Başkanı Biden, ülkedeki başkanlık seçimlerinde iklim değişikliğini reddeden Donald Trump’ın seçim zaferi sonrası COP29’a katılmama kararı aldı. Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ise Bakü’ye katılmak yerine bir yardımcısını gönderdi. Avrupa Komisyonu Başkanı von der Leyen ise Brüksel’deki iç siyasi gelişmeler sebebiyle zirveye katılmadı.
Bu eksikliklere rağmen BM Genel Sekreteri Guterres, küresel iklim mücadelesi için acil bir fon çağrısında bulundu. Guterres, “İklim finansmanı konusunda dünya ödeme yapmalı, yoksa insanlık bedelini ödeyecek,” dedi. Konuşmasında, sıcaklık artışını 1,5 santigrat derece ile sınırlama hedefine ulaşmak için zamanın hızla tükendiğine vurgu yaptı. Bilim insanlarına göre, bu yılın tarihteki en sıcak yıl olması bekleniyor ve küresel ısınmanın sanayi öncesi döneme göre 1,5 dereceyi aşması, dünya için geri dönüşü olmayan bir risk oluşturuyor.
Küresel Karbon Piyasası Başlatıldı
COP29, BM destekli küresel karbon piyasasının başlatılmasıyla açıldı. Bu yeni karbon piyasası, sera gazı emisyonlarını azaltmaya yönelik milyarlarca dolarlık projeleri finanse etmeyi amaçlıyor. Ancak zirveye fosil yakıtlar konusundaki görüş ayrılıkları damga vurdu. Avrupa ve ada ülkeleri, fosil yakıtların kademeli olarak terk edilmesi gerektiğini savunurken; Arap ülkeleri bu sürecin hızlandırılması konusundaki taleplere karşı çıktı. Fosil yakıtların geleceğine ilişkin bu anlaşmazlıklar, zirvenin açılışını yaklaşık beş saat geciktirdi. Uzun müzakereler sonunda, AB ve müttefikleri uzlaşmaya vararak prosedürleri onayladı.
Gelişmekte Olan Ülkeler İçin 1 Trilyon Dolarlık İklim Finansmanı Hedefleniyor
COP29 yetkilileri, zirvenin temel amacının, gelişmekte olan ülkelere yılda 1 trilyon dolara kadar iklim finansmanı sağlamak olduğunu vurguladı. Bu fon, yoksul ülkelerin iklim değişikliğiyle mücadele etmelerini ve temiz enerji kaynaklarına geçiş yapmalarını desteklemeyi amaçlıyor. BM İklim Sekreteri Simon Stiell, düzenlediği basın toplantısında, “Her ülkenin güçlü bir iklim eylemi gerçekleştirmesi, en büyük ve en zengin olanlar da dahil olmak üzere tüm ülkelerin %100 çıkarına. İklim krizi hızla bir ekonomi katili haline geliyor," dedi. Stiell, eğer ülkeler karbon emisyonlarını azaltmada yeterli adımı atmazsa, küresel ekonominin enflasyon baskıları ve ekonomik krizlerle sarsılacağını belirtti.
Bu kapsamda, zirvede gelişmekte olan ülkelerin yanı sıra sanayi devlerinin de karbon azaltımı ve iklim finansmanına katkı sağlaması için çağrıda bulunuldu. Guterres, fosil yakıtların etkisini azaltmak için daha güçlü bir dayanışma ve finansman gerekliliğine dikkat çekerek, iklim değişikliğine dair eylemler ertelenirse gelecekte her ülkenin bundan zarar göreceğini ifade etti.
Küresel Isınmanın Ekonomiye Etkileri
COP29’da, iklim kriziyle mücadelenin ekonomik bir zorunluluk olduğu vurgulandı. Guterres, iklim krizinin yalnızca çevresel değil, aynı zamanda ekonomik bir tehdit olduğunu belirtti. Küresel sıcaklık artışının kritik sınırları aştığı bir dönemde, iklim krizine karşı harekete geçilmezse dünya genelinde tüm ülkelerin ekonomik bedeller ödeyeceğine dikkat çekti.
Bir yanda ABD'nin doğu kıyısında devam eden orman yangınları, diğer yanda İspanya'da meydana gelen ve ülke tarihindeki en şiddetli sel felaketi, COP29 gündeminin aciliyetini gözler önüne serdi. İspanyol hükümeti, sel sonrası toparlanma ve yeniden yapılanma çalışmaları için milyarlarca avroluk bir bütçe ayırdı.
