ABD'nin Çin ve Güneydoğu Asya ülkelerinden gelen güneş paneli ithalatına uyguladığı ticaret tarifelerinin genişletilmesinin ardından, Vietnam’daki büyük Çinli güneş enerjisi üreticileri üretimlerini azaltırken işçi çıkarmaya başladı. Bu durum, Çinli firmaların, ABD tarifelerinden kaçmak amacıyla yeni üretim üsleri olarak Endonezya ve Laos’a yönelmesine yol açtı.
Geçtiğimiz yıl, Washington yönetimi, Vietnam, Tayland, Malezya ve Kamboçya’dan gelen güneş paneli ithalatına gümrük vergisi getirdi. Son aylarda ise bu vergileri daha da artırarak ABD’li üreticilerin Çin kaynaklı ucuz güneş panellerine karşı koruma sağlama amacını güçlendirdi. Reuters'a göre, Endonezya ve Laos gibi ülkelerde faaliyete geçen yeni Çinli güneş enerjisi tesislerinin kapasitesi, ABD pazarında geçen yıl kurulan panellerin yaklaşık yarısını karşılayabilecek büyüklüğe ulaştı.
Çinli firmalar üretim üslerini çeşitlendiriyor
Endonezya Sanayi Bakanlığı yetkilisi Beny Adi Purwanto, Çinli güneş enerjisi üreticilerinin, ABD'nin Vietnam'a uyguladığı tarifeler nedeniyle Endonezya'da hızla yeni tesisler kurmaya başladığını belirtti. Thornova Solar, Endonezya'da Kuzey Amerika pazarı için 2,5 GW kapasiteli bir güneş paneli tesisi kurarken, Çinli şirketler Endonezya ve Laos’ta 22,9 GW kapasiteye ulaşmayı hedefliyor.
Bu stratejik değişiklikler, Çinli firmaların yalnızca ABD tarifelerinden kaçmakla kalmayıp, aynı zamanda Amerika Birleşik Devletleri'nin yükselen güneş enerjisi piyasasında daha güçlü bir yer edinme çabalarını yansıtıyor. ABD’nin ithalat verilerine göre, Laos ve Endonezya gibi ülkelerden yapılan güneş paneli sevkiyatları hızla artıyor. 2024'te Endonezya'nın ABD'ye yaptığı güneş enerjisi ihracatı neredeyse iki katına çıkarak 246 milyon dolara ulaştı.
ABD tarifelerine rağmen Çin hakimiyeti sürüyor
ABD Ticaret Bakanlığı’nın 2012’de başlattığı tarife uygulamaları sonrası Amerika’nın güneş enerjisi ithalatı üç katına çıkarken, Çinli şirketler, üretimlerini Güneydoğu Asya’ya kaydırarak tarifeleri aşma konusunda esneklik kazandı. Çin’in, dünya güneş enerjisi tedarik zincirindeki %80’lik payı, Washington’ın koruma önlemlerine rağmen azalmadı.
Eski ABD Ticaret Bakanlığı yetkilisi William A. Reinsch, Çinli şirketlerin ABD tarifelerine karşılık esnek üretim hamleleriyle "kedi-fare oyununu" kazandığını ifade etti. Reinsch, ABD'nin bu durumu engellemekte bir adım geride kaldığını belirtti.
Çinli üreticiler ABD'nin yanı sıra Suudi Arabistan ve ABD'de de üretim tesisleri açarak tarifelerden kaçma stratejilerini genişletiyor. Temmuz ayında JinkoSolar, Suudi Arabistan’da 10 GW kapasiteli bir güneş hücresi ve modül tesisi için 1 milyar dolarlık bir anlaşma imzaladı. ABD’de ise Çinli üreticilerin yeni tesisleri ile yıllık 20 GW üretim kapasitesine ulaşması planlanıyor.
ABD’deki politikacılar ise Çin’in güneş enerjisi sektöründeki hakimiyetini azaltmak için tarifelerin sıkılaştırılması gerektiğini savunuyor. Temsilciler Meclisi Çin Seçme Komitesi Başkanı John Moolenaar, Çin’in ABD ticaret yasalarını ihlal etmek için üçüncü ülkeleri kullandığını öne sürerek, Amerikan halkının gümrük vergilerinin daha sıkı uygulanmasını talep etmesi gerektiğini belirtti.
ABD seçimlerinde ticaret tarifeleri önemli bir gündem maddesi haline gelirken, Trump ve Harris gibi isimler tarifelerin ekonomi üzerindeki etkilerine dair farklı görüşlerini öne sürüyor.
