Türkiye Gazetesi yazarı Prof. Dr. Emre Alkin, bugünkü köşe yazısında reel faiz hesaplamalarına dair önemli değerlendirmelerde bulundu. Reel faiz hesabında sıkça yapılan yanlışların, ekonomik karar alma süreçlerini olumsuz etkilediğini belirten Alkin, yatırımcı güveni ve borçlanma politikaları açısından reel faizin kritik bir gösterge olduğunu ifade etti.
Alkin'e göre, birçok kişi güncel nominal faiz oranından enflasyonu çıkararak reel faiz hesaplamaya çalışıyor. Ancak bu yaklaşım, özellikle düşük enflasyon ortamlarında yanıltıcı sonuçlar doğuruyor. Reel faiz hesaplamasının doğru yapılması gerektiğini vurgulayan Alkin, yatırımcıların enflasyon karşısında tasarruflarının değer kaybetmemesi için bu oranları dikkate aldığını belirtti.
Reel Faiz Hesabı Neden Önemli?
Alkin, reel faizin iki temel noktada kritik rol oynadığını söylüyor:
-
Yatırımcıların Beklentileri: Nominal faizlerin, enflasyon beklentilerini karşılayıp karşılamadığını ölçmek için reel faiz dikkate alınmalı. Yatırımcılar, yüksek enflasyon ortamlarında sermayelerinin erimesini önlemek için tatminkâr bir reel faiz arayışına giriyor.
-
Borçlanma Yönetimi: Bir ülkenin borçlanma süreçlerinde ölçüyü kaçırıp kaçırmadığını anlamak için reel faiz seviyeleri takip edilmeli. Yüksek reel faiz, ülkenin borçlanma maliyetlerini artırırken, düşük reel faiz yatırımcıların ilgisini kaybetmesine yol açabiliyor.
Reel faiz oranını açıklayan temel denklem şu şekilde:
Reel Faiz Oranı = [(1+Nominal Faiz Oranı) / (1+Enflasyon Oranı)] -1
Ancak, bazı ekonomistlerin ve yatırımcıların "bakkal hesabı" olarak nitelendirilen bir yöntemle nominal faizden beklenen enflasyonu çıkarmak suretiyle kaba bir hesaplama yaptığına dikkat çeken Alkin, bunun sağlıklı bir değerlendirme olmadığını belirtiyor.
Borç Sarmalı Riski ve Bütçe Yönetimi
Alkin, reel faiz seviyelerinin ekonomi politikalarına doğrudan etkisini anlatırken, ülkelerin kamu harcamalarını kontrol etmeden faiz politikalarına yön vermesinin riskli olduğunu ifade ediyor. Eğer bir ülke faiz dışı fazla veremiyorsa, borçlanarak bütçe açığını kapatmaya çalışır. Ancak büyüme hızı düşükse ve reel faiz yüksekse, bu durum ülkenin borç sarmalına girmesine neden olabilir.
Bu noktada, şu denklem büyük önem taşıyor:
Reel Faiz = Büyüme Hızı + (Faiz Dışı Fazla / Millî Gelir)
Alkin, hükümetlerin bazen iyi ekonomik dönemlerde düşük reel faiz seviyelerini avantaj olarak görerek faiz dışı fazla verme gereğini göz ardı ettiğini belirtiyor. Ancak bu yanlış bir politika olabilir. Kamu harcamalarındaki disiplinsizlik, gelecekte yüksek faizle borçlanmaya ve ekonomik sıkıntılara yol açabilir.
Dolarizasyon ve Reel Faiz
Özellikle dolarize olmuş ekonomilerde, yatırımcıların reel faiz hesaplamalarında enflasyondan çok döviz kurlarına odaklandığını belirten Alkin, yatırımcıların vade sonunda kazanacakları dolar miktarını esas aldıklarını vurguluyor. Yüksek faiz ile düşük kur arasındaki dengeyi sağlama çabasının ekonomiye büyük zarar verdiğini belirten Alkin, birçok ülkede resmi enflasyon verileri ile piyasa enflasyonu arasındaki farkın yatırımcıları alternatif hesaplama yöntemlerine yönlendirdiğini ifade ediyor.
Ekonomi yönetimlerinin, bu tür riskleri görmezden gelerek yüksek faiz politikalarıyla denge sağlamaya çalışmasının sürdürülemez olduğunu vurgulayan Alkin, yanlış faiz yönetimlerinin ülke ekonomilerini uzun vadede büyük tehlikelerle karşı karşıya bırakabileceğini söylüyor.
Ekonomik Yönetimde Dengeli Politikalar Şart
Prof. Dr. Emre Alkin, reel faiz hesaplamalarındaki yanlışların ve ekonomi yönetimlerindeki hataların uzun vadede ciddi sorunlara yol açacağını belirterek, hükümetlerin borçlanma ve faiz politikalarında daha dengeli ve sürdürülebilir bir yaklaşım benimsemesi gerektiğini vurguluyor. Özellikle borç sarmalı ve yatırımcı güveni gibi konuların dikkate alınarak, reel faiz hesaplamalarının doğru yöntemlerle yapılması gerektiğinin altını çiziyor.