Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ile gerçekleştireceği görüşmede, Türkiye’ye uygulanan CAATSA yaptırımlarının kaldırılmasına yönelik resmi talebini iletecek. Reuters’ın diplomatik kaynaklara dayandırdığı habere göre, görüşmede ayrıca Türkiye’nin F-35 savaş uçağı programına geri dönüşü de gündeme getirilecek.
Yeni yönetimle ilişkilerde ‘yeni sayfa’ beklentisi
Donald Trump’ın 20 Ocak’ta yeniden ABD Başkanlığı görevine başlamasıyla Ankara-Washington hattında ilişkileri canlandırma çabaları hız kazandı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Trump, 16 Mart’ta gerçekleştirdikleri telefon görüşmesinde iki ülke ilişkilerini değerlendirmişti. Görüşmeye dair açıklama yapan Trump’ın Orta Doğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff, bu temasın “dönüşüm niteliğinde” olduğunu belirtmişti.
F-35 programı yeniden masada
Türk yetkililere göre Fidan, Washington temaslarında özellikle CAATSA yaptırımlarının kaldırılmasının Türkiye’nin F-35 programına geri dönüşü açısından kritik olduğunu vurgulayacak. Hatırlanacağı üzere, Türkiye’nin Rusya’dan S-400 hava savunma sistemi satın alması, 2020 yılında ABD tarafından CAATSA kapsamında yaptırımlar uygulanmasına ve Türkiye’nin F-35 programından çıkarılmasına neden olmuştu.
Ankara, yatırımların iadesini de talep ediyor
F-35 programından çıkarılmasının hem adil hem de hukuki olmadığını savunan Türkiye, programa geri alınmadığı takdirde yapılan yatırımların karşılanmasını istiyor. Biden yönetimi döneminde yürütülen S-400 krizini çözmeye yönelik müzakereler sonuçsuz kalmıştı. Diplomatik kaynaklara göre, Türkiye sistemleri devre dışı tutmayı taahhüt etmiş ancak pratikte ilerleme sağlanamamıştı.
CAATSA’nın kapsamı geniş
2017 yılında yürürlüğe giren CAATSA yasası, ABD'nin hasım olarak gördüğü ülkelerle savunma işbirliği yapan taraflara yönelik 12 farklı yaptırım seçeneği içeriyor. Bunlar arasında ihracat yasakları, mali kısıtlamalar, vize sınırlamaları ve yatırım yasakları gibi yaptırımlar yer alıyor. Türkiye’ye yönelik CAATSA yaptırımları, Savunma Sanayii Başkanlığı ve bazı yetkilileri doğrudan hedef almıştı.
Görüşme kritik bir döneme denk geldi
Fidan’ın ziyareti, Türkiye’de iç siyasi tansiyonun yüksek olduğu bir döneme denk geliyor. Ekrem İmamoğlu’nun diplomasının iptalinin ardından gözaltına alınması ve sonrasında tutuklanmasıyla başlayan protestolar, ülke genelinde geniş yankı buldu. Bu gelişmelerin, uluslararası kamuoyu nezdinde Türkiye-ABD temaslarını da etkileme potansiyeli taşıdığı belirtiliyor.
