Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), eylül ayı banka ve para istatistiklerini yayımlayarak para arzındaki güçlü büyümeyi ortaya koydu. Buna göre geniş para arzı olarak tanımlanan M3, yıllık bazda yüzde 42,3 artış gösterdi. M3 bileşenlerinden en dar tanımlı para arzı M1’in büyüme oranı ise bir önceki ayki yüzde 32,2’den yüzde 37,3’e yükseldi.
Vadeli mevduatlar para arzı büyümesinde belirleyici
TCMB'nin açıklamasına göre, geniş para arzı M3'teki büyümede en büyük katkıyı vadeli mevduatlar sağladı. Eylül 2024 itibarıyla M3'te yıllık bazda gözlenen yüzde 42,3'lük artışın yüzde 24,3’ü vadeli mevduatlardan kaynaklanırken, vadesiz mevduatlar yüzde 13,1’lik bir katkı sundu. Diğer kalemlerin katkısı sınırlı düzeyde kalırken, aylık yüzde 2,06 oranındaki büyümeye de yüzde 1,2 ile vadesiz mevduatlardaki artış etki etti.
Kredi artış hızları düşüş eğiliminde
Merkez Bankası verilerine göre parasal sektörün hanehalkına verdiği kredilerde yıllık artış hızı, ağustosta yüzde 45,1 olarak kaydedilirken, eylülde bu oran yüzde 44,7'ye geriledi. Finansal olmayan kuruluşlara verilen kredilerdeki artış oranı ise yüzde 40,7’den yüzde 40,9’a yükseldi.
Para arzındaki artışta özel sektör payı yüksek
Eylül ayında M3 para arzında gözlenen artışın yüzde 34,6’sı özel sektörden, yüzde 9,2’si genel yönetimden kaynaklanırken, banka dışı finansal kuruluşların katkısı yüzde 1,6 olarak kaydedildi. Net dış varlıkların katkısı ise yüzde 3,3 oldu. Öte yandan, diğer kalemler (net) yüzde 6,4 oranında azalış göstererek para arzı artışına negatif katkıda bulundu.
Aylık 364 milyar TL’lik artış
TCMB verilerine göre, M3 para arzı eylül ayında bir önceki aya kıyasla 364 milyar TL artış gösterdi. Aynı dönemde M1 ise 207 milyar TL yükselerek para arzı artışında önemli bir rol oynadı.