Uluslararası emtia piyasalarında işlem gören kakao, 2024 yılında yaşanan arz sıkıntıları nedeniyle rekor seviyelere ulaşmıştı. Ancak 2025 yılı itibarıyla fiyatlar düşüş eğilimine girdi. ABD merkezli Intercontinental Exchange’de kakao, 2024’te ton başına 12 bin 931 doları test etmiş, yılı ise 11 bin 675 dolar seviyesinde kapatmıştı. Yeni yılda ise fiyatlar yüzde 33,3 oranında gerileyerek 8 bin doların altına düştü.
Arz krizinin nedenleri
2024’teki fiyat artışının temelinde Batı Afrika’daki olumsuz hava koşulları, bitki hastalıkları ve zayıf üretim yer aldı. Fildişi Sahili ve Gana’da uzun süren kuraklık, ani yağışlar ve kakao ağaçlarını etkileyen CSSVD virüsü üretimi olumsuz etkiledi. İhracatçıların kalite sorunları nedeniyle bazı kakao çekirdeklerini kabul etmemesi de arzı daralttı.
Ayrıca, Fildişi Sahili'nde kakao satışlarına getirilen düzenlemeler, bazı firmaların ürün alımının engellenmesi ve Harmattan rüzgarlarının hasadı tehdit etmesi gibi gelişmeler de fiyatların yükselmesine katkı sağladı. Çikolata üreticilerinin hammaddeye ulaşmak için daha fazla ödeme yapması da bu süreci destekledi.
Talep daralması fiyatları düşürdü
Ancak 2025'e girerken tablo tersine döndü. Yüksek fiyatların çikolata sektöründe talebi olumsuz etkilediği görülürken, büyük üreticiler Hershey ve Mondelez yöneticileri bu konuda uyarılarda bulundu. Ayrıca, üretim açığının kapanacağı ve arzın toparlanacağı beklentisi piyasaya hâkim oldu.
Nijerya'nın ihracat kapasitesini artırması da küresel arzın iyileşmesine katkı sundu. Bu gelişmelerle birlikte kakao piyasasında arz fazlası oluşabileceği endişesi, fiyatlar üzerinde baskı kurdu.
Analistlerden beklenti: Denge süreci
Analistler, 2024'te yaşanan olağanüstü fiyat artışının sürdürülebilir olmadığını belirtiyor. Küresel üretimdeki iyileşmenin devam etmesi halinde, kakao fiyatlarının daha istikrarlı bir seviyeye oturabileceği ifade ediliyor.
