Türkiye’de çalışanlar sosyal güvenlik sistemine farklı statülerde dahil oluyor: 4/A (SSK), 4/B (Bağ-Kur) ve 4/C (Emekli Sandığı). 2006 yılında bu üç sistem Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) çatısı altında birleşse de, emeklilik statüsü hâlâ son 2520 prim gününe göre belirleniyor. Yani emekli olunacak sigorta kolu, son ödenen primlerin hangi statüden olduğuna bağlı olarak netleşiyor.

EYT ve sigorta başlangıç tarihi

8 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı olanlar, Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) kapsamında yaş şartı aranmadan emekli olabiliyor. Ancak bu tarihten sonra sigortalı olanlar için prim ve yaş koşulları değişiyor. Bu tarih, emeklilik planlamasında temel belirleyici faktörlerden biri.

Emeklilik planlaması nasıl yapılmalı?

Uzmanlar, emeklilik için sağlıklı bir plan yapabilmek adına şu adımlara dikkat çekiyor:

  1. İlk sigortalı olma tarihi belirlenmeli.

  2. Son 2520 gün hangi statüde prim ödendiği analiz edilmeli.

  3. İstenilen yaş ve prim günü şartları işe giriş tarihine göre öğrenilmeli.

  4. Eksik günler için SGK borçlanma ya da isteğe bağlı prim ödeme yolları değerlendirilmeli.

  5. Yurt dışı çalışmaları ve borçlanma imkânları göz önünde bulundurulmalı.

Bağ-Kur ve SSK farkı neden önemli?

SSK (4/A) statüsünden emeklilik, Bağ-Kur (4/B) statüsüne göre daha az prim günü ile mümkün ve genellikle daha yüksek maaş anlamına geliyor. Bu nedenle, özellikle son 2520 gün içinde SSK primleri fazla olanlar bu avantajdan yararlanabiliyor. Ancak sahte sigortalılık yoluyla bu statüyü değiştirmek hem hukuki hem de mali sonuçlar doğuruyor.

Borçlanma ve ihya seçenekleri

Vergi kaydı ya da şirket ortaklığı olanlar, Bağ-Kur primlerini geriye dönük olarak canlandırabilir. Ayrıca yurt dışında çalışanlar, bu süreleri hem işe başlama tarihi olarak hem de prim günü olarak Türkiye’deki sistemde değerlendirme hakkına sahip. Yurtdışı borçlanmaları da Bağ-Kur statüsüne dahil edilmekte.

Sahte sigortalılığa dikkat

SGK, sahte sigortalılığı ciddi şekilde denetliyor. Gerçek dışı çalışma beyanlarıyla emekli olanların tespiti halinde ödenen maaşlar faiziyle geri alınıyor, sağlık hizmetlerinin bedeli dahi talep ediliyor.

Planlı hareket eden doğru emekli olur

Uzmanlara göre, emeklilikte mağduriyet yaşamamak için her bireyin e-Devlet sistemi üzerinden SGK hizmet dökümünü kontrol etmesi ve emeklilik statüsünü doğru analiz etmesi gerekiyor. Özellikle son 2520 gün prim ödemesinin hangi sigorta kolunda yapıldığı, tüm emeklilik sürecinin temel belirleyicisi olarak öne çıkıyor.