Kahramanmaraş ve Hatay merkezli depremlerin yol açtığı yıkımın telafisi için yürütülen çalışmalara ilişkin güncel veriler açıklandı. Depremin etkilediği 120 bin kilometrekarelik alanda, 53 bin 737 kişi hayatını kaybederken, 107 bin 213 kişi yaralandı. Bölgeden 3,5 milyondan fazla kişi tahliye edildi.
Deprem nedeniyle konutlar, kamu binaları, ticari işletmeler ve altyapı ciddi hasar gördü. Yapılan değerlendirmelere göre, 2 milyon 337 bin 455 binadan 39 bin 466’sı tamamen yıkıldı, 199 bin 967 bina ağır hasar aldı. Depremin Türkiye ekonomisine maliyetinin 103,6 milyar dolar olduğu hesaplanırken, bu tutar milli gelirin yüzde 9’una denk geliyor.
Yeniden inşa sürecinde öncelikler
2024 sonu itibarıyla, deprem bölgesinde kayıp ve zararın telafisi ile afet risklerinin azaltılmasına yönelik toplam 2,6 trilyon liralık kamu harcaması gerçekleştirildi.
🔹 Barınma ihtiyacı öncelikli: Afetzedeler için kalıcı konut projeleri hızla devam ediyor. 391 bin 245 hak sahibinin belirlenmesi tamamlanırken, 201 bin 431 kişi konutlarına kavuştu.
🔹 Temel hizmetler güçlendiriliyor: Eğitim ve sağlık hizmetlerinin aksamaması için yeni okul ve hastane projeleri hayata geçirildi.
🔹 Altyapı çalışmaları sürüyor: İçme suyu, kanalizasyon, enerji ve haberleşme altyapılarının onarımı için önemli yatırımlar yapıldı.
Eğitim ve sağlık yatırımları
Deprem bölgesindeki eğitim kurumlarının yeniden inşası ve onarımı için 2024 sonu itibarıyla şu yatırımlar gerçekleştirildi:
🏫 Eğitim
-
7 bin 497 derslik için 24,1 milyar lira harcandı.
-
63 bin 856 derslik onarıldı, 1.537 derslik güçlendirildi.
-
Üniversitelerin kampüslerinin yenilenmesi için 2,3 milyar lira harcandı.
🏥 Sağlık
-
6 bin 325 yatak kapasiteli 32 hastane projesi hayata geçirildi.
-
2025 yılı itibarıyla 13 bin 589 yatak kapasiteli yeni sağlık tesisleri için 35,2 milyar lira kaynak ayrıldı.
İstihdam ve sanayi yatırımları
Bölgedeki ekonomik hayatın canlandırılması için istihdam destek programları devreye alındı.
💼 İstihdam destekleri
-
11 ilde 32 bin 920 kişi meslek kursları ve işbaşı eğitim programlarına katıldı.
-
Küçük sanayi sitesi yatırımları ve KOSGEB destekleriyle sanayi sektörüne 12,7 milyar lira kaynak sağlandı.
🏭 Sanayi ve üretim
-
Tarım sektöründe çiftçilere 20,9 milyar lira destek ödemesi yapıldı.
-
Yağlı tohumlu bitkiler için 9,1 milyar lira ödeme gerçekleştirildi.
-
Küçük sanayi siteleri ve üretim tesisleri için uzun vadeli finansman sağlandı.
Altyapı çalışmaları ve ulaşım projeleri
Deprem bölgesinde ulaşım ve altyapı projeleri hız kesmeden devam ediyor.
🚧 Ulaşım projeleri
-
Karayolu ve otoyolların onarımı için 12,7 milyar lira harcandı.
-
Yeni konut bölgelerine ulaşımı sağlayacak yollar için 15,3 milyar lira yatırım yapıldı.
-
Demiryollarının onarımı için 18,6 milyar lira harcandı, 2029'a kadar 34,2 milyar lira yatırım planlandı.
🔌 Enerji altyapısı
-
Elektrik şebekesi ve enerji altyapısının güçlendirilmesine yönelik 18,8 milyar lira harcandı.
-
Yenilenebilir enerji projeleri ve enerji hatlarının onarımı için çalışmalar sürüyor.
Gelecek hedefleri
Yetkililer, deprem bölgesinde kalıcı konut projelerinin tamamlanması, ekonomik faaliyetlerin güçlendirilmesi ve tüm kamu hizmetlerinin eksiksiz sunulması için çalışmaların süreceğini vurguluyor.
Uzmanlara göre, uzun vadeli planlama ve stratejik yatırımlarla bölgenin yeniden imarı sağlanarak, ekonomik ve sosyal hayatın normale dönmesi hedefleniyor.
