Çin Maliye Bakanı Lan Foan’ın cumartesi günü açıkladığı mali teşvik planları, ekonomiyi canlandırmaya yönelik umutları artırsa da somut detayların eksikliği nedeniyle yatırımcılar arasında hayal kırıklığı yarattı. Sıkıntıdaki tüketici güveni ve emlak sektörünü destekleme taahhütlerine rağmen, hükümetin harcamaların tam boyutunu açıklamaması, piyasaların beklediği netlikten yoksundu. Şanghay’daki yatırım şirketi QiuYang Capital’in yöneticisi Huang Yan, “Teşvik planı, beklenenden daha zayıf kaldı; harcamanın miktarı veya nasıl yapılacağına dair bir zaman çizelgesi verilmedi,” dedi.
Yatırımcılar kapsamlı harcama planı bekliyor
Piyasa analistleri, teşvik planlarının büyüklüğünün 2 ila 10 trilyon yuan (283 milyar ila 1,4 trilyon dolar) arasında olmasını umarken, hükümetin bu yöndeki belirsiz duruşu kafalarda soru işaretleri bıraktı. Reuters’e göre, Çin'in özel egemen tahvil ihraçlarıyla yaklaşık 2 trilyon yuan toplayabileceği konuşuluyor. Bununla birlikte, Maliye Bakanı’nın basın toplantısında bu konuda bilgi paylaşmaması yatırımcıları tatmin etmedi. HSBC Asya Baş Ekonomisti Fred Neumann, “Yatırımcıların sabırlı olması gerekecek; somut rakamlar muhtemelen bu ayın sonunda yapılacak Ulusal Halk Kongresi toplantısından sonra açıklanabilir” diye belirtti.
Çin piyasasında ilk coşku yerini temkinli bir duruşa bıraktı
Çin’in pandemiden bu yana en kapsamlı teşvik adımları, piyasaları Eylül ayının sonlarından itibaren canlandırdı. CSI300 Endeksi %16 yükselirken, Şanghay Bileşik Endeksi %12 değer kazandı. Ancak son günlerde hisse senetlerinde dalgalanma yaşanması, büyümenin yeterince güçlü olmayabileceği endişelerini tetikledi. Çin'in %5’lik büyüme hedefi için hükümet harcamalarının ve Çin Merkez Bankası’nın faiz indirimlerinin yeterli olup olmayacağı tartışma konusu oldu.
Yatırımcıların umudu mali detaylarda
Bazı yatırımcılar, Çin Merkez Bankası'nın (PBOC) ve devletin Çin ekonomisine destek vermek için hazırladığı teşviklerin büyüklüğü konusunda hala olumlu beklentilere sahip. Sidney'deki Wilson Asset Management portföy yöneticisi Matthew Haupt, "Beklentiler karşılanmasa da ekonomi istikrar kazanabilir; bu durumda daha fazla sermaye akışı teşvik edilebilir" dedi.
Eylül ayının sonundan bu yana denizaşırı Çin fonlarına 13,91 milyar doların üzerinde giriş yaşandı ve 2024 yılı toplamda 54,34 milyar dolara ulaştı. Bu girişlerin çoğu borsa yatırım fonlarına yönelirken, yatırım fonları yıl genelinde 11,77 milyar dolar net çıkış bildirdi. Jason Bedford, piyasada toparlanmanın, özellikle perakende yatırımlarının artmasıyla desteklenebileceğine inanıyor. Uzman, hanehalkı tasarruflarının birikmesi ve borsaya yatırım olanaklarının artmasının piyasa için olumlu bir zemin oluşturduğunu belirtiyor.
Emlak ve turizm hisseleri risk altında
Piyasalardaki genel yükselişe karşın, emlak ve turizm sektörlerindeki bazı hisselerde düşüş yaşandı. Devlet desteğinin yeterince geniş olup olmayacağına dair süren şüpheler, bu sektörlerdeki beklentileri düşürdü. Çin’in emlak sektöründeki uzun süredir devam eden sorunlar ve borç azaltma çabaları tüketici güvenini zedelerken, bazı yatırımcılar bu sorunların çözülmesi halinde piyasanın daha istikrarlı bir seyir izleyeceğini öngörüyor.
Teşvik paketlerinin etkisi belirsiz
Mali teşviklerin beklentilere cevap verip vermeyeceği henüz belirsizliğini koruyor. Yapısal sorunların çözüme kavuşması, özellikle de tüketicilerin harcama alışkanlıklarını yeniden canlandırmak ve emlak sektöründeki krizden çıkmak için teşviklerin doğru şekilde uygulanması gerektiği vurgulanıyor. Çin’in teşvik planlarında ayrıntıların netleşmesi, ülkenin büyüme hedeflerine ulaşmasını sağlayacak kritik bir faktör olarak öne çıkıyor.