ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, İsrail'in geçen hafta Hamas lideri Yahya Sinwar'ı öldürmesinden bu yana, Orta Doğu'da ateşkes sağlamak amacıyla başlatılan en büyük diplomatik girişim kapsamında Salı günü İsrail'e gitti. Bu ziyaret, ABD'deki başkanlık seçimlerinden önceki son önemli diplomatik hamle olarak görülüyor.
Gazze ve Lübnan'daki çatışmalar sürüyor
Gazze'de bir yıldır devam eden savaş ve İsrail ile Lübnan'daki silahlı grup Hizbullah arasındaki çatışmaları sona erdirmeye yönelik şimdiye kadar yapılan diplomatik çabalar sonuçsuz kaldı. ABD, Sinwar'ın ölümünün barış için yeni bir fırsat yaratmasını umuyor. Sinwar, İsrail'e 7 Ekim 2023'te düzenlenen ve birçok İsraillinin ölümüne neden olan saldırıları planlamakla suçlanıyordu.
Ancak İsrail, Gazze'deki Hamas ve Lübnan'daki Hizbullah'a karşı yürüttüğü askeri operasyonlarda geri adım atma sinyali vermedi.
Blinken'ın Orta Doğu turu
Blinken, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Savunma Bakanı Yoav Gallant ve diğer yetkililerle görüşmeler yapmak üzere İsrail'e geldi. Ziyaretin ilerleyen günlerinde Ürdün ve Katar'a da gitmesi bekleniyor. Blinken'ın ziyareti sırasında, savaştan sonra Gazze'nin yeniden inşası ve yönetimiyle ilgili planlar da ele alınacak. ABD yetkilileri, bölgedeki kalıcı bir ateşkesin sağlanmasının bu planların hayata geçirilmesi için kritik olduğunu belirtiyor.
ABD'li bir elçi ise Lübnan'da, İsrail ile Hizbullah arasındaki çatışmaları sona erdirmek amacıyla müzakerelerde bulunuyor.
İsrail-Hizbullah gerilimi tırmanıyor
Blinken İsrail'e inmeden birkaç saat önce, Hizbullah, Hayfa ve Tel Aviv yakınlarındaki İsrail askeri hedeflerine füze saldırıları düzenlediğini açıkladı. İsrail'in merkezi bölgelerinde hava saldırısı sirenleri duyuldu. Hizbullah'ın saldırıları, grubun İsrail ile süregelen düşmanlıklar karşısında büyük bir askeri kapasiteye sahip olduğunun göstergesi olarak değerlendirildi.
Gece boyunca İsrail, Lübnan'ın güneyine ve Beyrut'un banliyölerine yoğun saldırılar düzenledi. İsrail, bu saldırılarda Beyrut'taki Rafik Hariri hastanesinin yakınlarındaki bir bölgeyi vurdu. Lübnanlı yetkililer, saldırılarda 13 kişinin öldüğünü açıkladı. İsrail ordusu ise hastanenin hedef alınmadığını belirtti.
ABD'nin Gazze'deki hedefleri ve İran gerilimi
Blinken'ın ziyareti boyunca, Gazze'de savaş sonrası güvenlik, yönetim ve yeniden inşa konuları da gündeme getirilecek. Washington, Gazze'nin Batı Şeria ile birleşmesini ve Filistin Yönetimi tarafından idare edilmesini destekliyor.
ABD Dışişleri Bakanlığı'ndan üst düzey bir yetkili, Blinken'ın ayrıca İran'ın 1 Ekim'de başlattığı balistik füze saldırısına karşı İsrail'in olası misillemesini de ele alacağını söyledi. Müttefikler, İsrail'in bu misillemesinin petrol piyasalarında sarsıntılara yol açabileceği ve İran ile tam ölçekli bir savaşı tetikleyebileceği endişesini taşıyor.
Gazze'deki savaş ve rehineler sorunu
Gazze savaşı, Hamas’ın 7 Ekim 2023'te İsrail’e düzenlediği saldırılarla başladı. Bu saldırılarda 1.200’den fazla İsrailli öldü ve 250'den fazla kişi rehin alındı. Hamas, rehineleri serbest bırakma karşılığında savaşın sona ereceğine dair herhangi bir garanti vermeyi reddediyor. İsrail ise Hamas tamamen yok edilene kadar savaşı durdurmayacağını belirtiyor.
Gazze'deki sağlık yetkilileri, İsrail’in bombardımanları sonucunda 42.718 Filistinlinin hayatını kaybettiğini ve 10 bin kişinin enkaz altında olduğunu tahmin ediyor.
Son haftalarda çatışmalar Lübnan’a da sıçradı. İsrail, Hizbullah'ın Gazze ile dayanışma içinde sınırdan ateş açması üzerine Lübnan'da büyük bir kara harekâtı başlattı ve hava saldırılarını artırdı. Bu saldırılar, Lübnan'da 1,2 milyon kişinin yerinden edilmesine neden oldu.
ABD elçisi Amos Hochstein, Beyrut'ta İsrail ve Hizbullah arasında ateşkes koşullarını görüşmek üzere Lübnanlı yetkililerle bir araya geldi. Hochstein, daha sıkı koşulların gerektiğini belirterek, geçmişte varılan BM kararlarının yeterince uygulanmadığını ifade etti.