Dünya gazetesi yazarı Özgür Erdursun, bugünkü köşe yazısında Türkiye’de emekli maaşı hesaplama sisteminin adaletsiz işleyişine dikkat çekti. Erdursun’a göre, yüksek maaşla çalışan birçok kişi, emekli olduklarında bekledikleri oranda maaş artışı alamıyor. Peki, bunun sebebi ne?
Yüksek Maaş Alanlar Neden Düşük Emekli Aylığı Alıyor?
Özgür Erdursun’un açıklamalarına göre, şu an yürürlükte olan sistemde emekli maaşları doğrudan ödenen primlerle belirlenmiyor. Emekli aylıkları, belirlenen en düşük seviyeye devlet desteğiyle tamamlanıyor. Bu durum, yüksek maaşla çalışanların bile emekli olduklarında düşük maaş almasına neden oluyor.
Örneğin, brüt 104.022 TL üzerinden SGK’ya bildirilen bir çalışanın, emekli maaşı yalnızca 300-350 TL artıyor. Ancak bu artış sadece kişinin kendi primleriyle hesaplanan maaşa ekleniyor. Eğer emekli maaşı en düşük seviyenin altında kalıyorsa, devlet desteğiyle tamamlanan maaş değişmiyor. Bu nedenle, yüksek maaş alan çalışanların katkısı sisteme yansımıyor gibi görünüyor.
Gerçek Emekli Maaşı Sistemde Görünmüyor
Erdursun, şu an sistemde en düşük emekli maaşının 12.500 TL olarak görüldüğünü, ancak güncellenen rakamın 14.469 TL olduğunu belirtiyor. Ancak bu rakam da gerçek emekli maaşı değil. Aslında en düşük emekli maaşı 5.000 TL civarında ve aradaki fark devlet desteği ile tamamlanıyor. Çalışanların e-Devlet üzerinden gördüğü maaş, devlet desteğiyle tamamlanmış rakam olduğundan, gerçekte ne kadar emekli maaşı alacaklarını anlamaları mümkün olmuyor.
Asgari Ücretle Çalışan ile Yüksek Maaşlı Çalışan Aynı Emekli Maaşını Alabiliyor
Mevcut sistemde brüt 26.000 TL ile çalışan bir kişiyle brüt 65.000 TL maaş alan bir kişi, emekli olduklarında büyük ölçüde aynı maaşı alabiliyor. Çünkü en düşük emekli maaşı belirli bir seviyeye tamamlandığı için, yüksek kazançlı çalışanların ekstra prim ödemeleri maaşlarına yansımıyor. Bu durumun düzeltilmemesi halinde, yüksek maaş alan çalışanlar emeklilikte mağdur olabilir.
Çözüm: Güncellenmiş Bir İntibak Yasası Gerekli
Özgür Erdursun, bu sorunun çözümü için tüm emeklileri kapsayan yeni bir intibak yasasına ihtiyaç olduğunu vurguluyor. 2011’de çıkarılan intibak yasasının yalnızca 2000 yılından önce emekli olanları kapsadığına dikkat çeken Erdursun, sistemin şeffaf hale getirilmesi gerektiğini belirtiyor.
Hazine desteği ile tamamlanan emekli maaşı uygulamasının kaldırılması ve çalışanların yatırdıkları primlere göre adil bir maaş hesaplamasının yapılması gerektiğini ifade eden Erdursun, aksi takdirde gelecekte daha fazla çalışanın sisteme güvenini kaybedeceğini söylüyor.