Türkiye’de bu yıl yaşanan sıcak hava dalgası, birçok meyve ağacının erken çiçeklenmesine neden oldu. Uzmanlar, bu durumun hasat döneminde %40’a varan üretim kayıplarına yol açabileceğini ve yaz döneminde meyve-sebze fiyatlarında artışa neden olabileceğini ifade ediyor.
İklim değişikliğinin tarıma etkisi
Havaların mevsim normallerinin üzerinde seyretmesi, erik, badem, kayısı, şeftali, vişne, narenciye gibi birçok ürünün erken çiçeklenmesine yol açtı. Ancak erken çiçeklenen bitkiler, sert kış koşullarına karşı savunmasız hale geliyor. Özellikle tozlaşma sürecinde yaşanan uyumsuzluk, arıların polen dağıtımı yapamamasına ve bitkilerin üreme döngüsünün aksamasına neden oluyor.
Antalya’da narenciye yetiştiriciliği yapan Ahmet Toksöz, “Son yıllarda ocak ayında bile ağaçların tomurcuklandığını görüyoruz. Don riski nedeniyle ürün veriminde ciddi kayıplar yaşıyoruz” dedi.
Ürün kalitesinde düşüş
TEMA Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Erhan Akça, erken çiçeklenmenin sadece üretim miktarını değil, ürün kalitesini de etkilediğini belirtti. “Elma gibi besin değerleri yüksek olması beklenen meyveler, fizyolojik döngülerini tamamlayamadığı için hem besin açısından eksik kalıyor hem de daha hızlı bozuluyor” dedi.
Tarım sigortasında Türkiye geride
Tarım ürünlerini korumak için sigorta yaptırmanın önemi her geçen gün artıyor. Ancak Türkiye’de tarım sigortalılık oranı %22 ile oldukça düşük seviyede. Bu oran, Avrupa Birliği’nde %77, Kanada’da %80, Hollanda’da ise %85. TÜİK verilerine göre, 2019-2023 yılları arasında tarım sigortası kapsamında 15,5 milyar liralık tazminat ödendi. İlk sırada 4,5 milyar lira ile “don” yer alırken, dolu ve su baskını gibi afetler de önemli yer tuttu.
Çözüm önerileri
Uzmanlar, erken çiçeklenmenin etkisini azaltmak için çiftçilerin geç çiçek açan türlere yönelmesi ve don riskine karşı teknolojik önlemler alması gerektiğini belirtiyor. Ancak bu tür çözümler maliyetli olduğu için tüm üreticiler bu tedbirlerden faydalanamıyor.
