Son 7 yılda yabancı yatırımcıların hisse senedi piyasalarından çıkışı 18 milyar doları buldu. Alternatif yatırım araçlarının cazibesi ve sürekli artan halka arzlar, borsa endekslerinde dalgalanmalara neden olurken, yabancı yatırımcının geri dönmemesi yerli yatırımcının yükünü artırıyor.
Borsa İstanbul’da likidite sıkışıklığı giderek daha belirgin hale gelirken, piyasa uzmanları, yabancı yatırımcıya olan ihtiyacın arttığını ancak likidite ve derinlik sorunları nedeniyle yabancıların piyasaya girişte temkinli davrandığını belirtiyor.
7 yılda 18 milyar dolarlık net satış
Yabancı yatırımcıların borsadan çıkışı 2018’de başladı. Türkiye’de ekonomi politikalarının geleneksel çizgiden uzaklaşmaya başladığı bu dönemde, yatırımcılar hisse senetlerinden kademeli olarak çıkış yaptı:
-
2018: 2 milyar dolar
-
2019: 600 milyon dolar
-
2020: 4,6 milyar dolar
-
2021: 1,6 milyar dolar
-
2022: 4,5 milyar dolar
-
2023: 1,6 milyar dolar
-
2024: 3 milyar dolar
Yeni yılın ilk dört haftasında ise yabancı yatırımcıların net alım pozisyonu 108,4 milyon dolar olarak kaydedildi.
Yabancı payı 8 yılda 28,6 puan geriledi
Yabancı yatırımcıların borsadan çıkışı, piyasadaki yabancı payının da düşmesine neden oldu. 2018 yılında %65,64 olan yabancı yatırımcı oranı, 31 Ocak 2024 itibarıyla %37,08 seviyesine geriledi.
Bu süreçte yerli yatırımcı sayısı hızla artarak 1,5 milyondan 8,5 milyona kadar çıktı. Ancak son dönemde yerli yatırımcının da risksiz getiriye yönelmesi nedeniyle borsadaki yatırımcı sayısı geriliyor.
Yerli yatırımcı sayısı 1,5 yılın en düşük seviyesinde
2023'ün ikinci yarısından itibaren endekslerde yaşanan dalgalanma ve alternatif yatırım araçlarının cazibesi, yerli yatırımcıların da hisse senetlerinden uzaklaşmasına neden oldu. Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) verilerine göre, yerli yatırımcı sayısı ocak ayı itibarıyla 6,78 milyona gerileyerek Ağustos 2023’ten bu yana en düşük seviyesine düştü.
Bu süreçte, 2024 yılının Aralık ayından itibaren hızla artan halka arzlar da piyasadaki likidite sorununu derinleştirdi. Son iki halka arzda bireysel yatırımcı talebi 200 binin altına düşerken, geçmiş yıllarda 5 milyonun üzerinde yatırımcının talep gösterdiği halka arzlara ilginin azaldığı görüldü.
Yabancı yatırımcı neden dönmüyor?
Deniz Yatırım Strateji ve Araştırma Genel Müdür Yardımcısı Orkun Gödek’e göre, yabancı yatırımcı aktivitesindeki azalış önemli bir sorun ancak tek çözüm değil. Gödek, "Borsa İstanbul’da likidite ve derinlik sorunu devam ediyor. Halka arzların artışı, likiditenin yönlendirilme sorunları ve alternatif getirilerin cazibesi de etkili faktörler. Uzun süredir TL bazlı varlıkların yerli yatırımcılar tarafından domine edildiğini görüyoruz. Yabancı yatırımcı girişinin hızlanması için doğru politikaların uygulanması gerekiyor" dedi.
Gödek ayrıca, sıkı para politikasının alternatif getirileri artırarak likiditenin yönünü sınırladığını ve enflasyon muhasebesi uygulamasının sanayi şirketlerinde finansal görünürlüğü azalttığını belirtti.
Yabancı bankalar Türkiye’ye ilgiyi artırdı
Haziran 2023 itibarıyla geleneksel ekonomi politikalarına dönüş sinyalleriyle birlikte, uluslararası yatırım bankalarının Türkiye piyasalarına yönelik raporları arttı. Ancak yabancı yatırımcıların hisse senedi piyasalarına henüz güçlü bir giriş yapmadığı gözlemleniyor.
Özellikle bankacılık endeksine yönelik olumlu değerlendirmeler yapılsa da, yabancı yatırımcıların piyasaya dönüşü beklenenden daha yavaş ilerliyor. Analistler, yabancı yatırımcıların dönüşü için piyasadaki likidite ve derinlik sorunlarının çözülmesi gerektiğini vurguluyor.
Kaynak : Ekonomim
