Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 2024 yılının dördüncü çeyreğine ilişkin "Finansal Hesaplar Raporu"nu yayımladı. Rapora göre, yurt içi yerleşik sektörlerin toplam finansal varlıkları 125 trilyon lira, yükümlülükleri ise 134 trilyon lira seviyesinde gerçekleşti. Böylece Türkiye ekonomisinin net finansal pozisyon açığı Gayri Safi Yurt İçi Hasıla'nın (GSYH) yüzde 20,6’sına gerileyerek bir önceki çeyreğe kıyasla 2 puanlık iyileşme gösterdi.
Toplam ekonomi yeniden net borç alan konumuna geçti
Sektörel bazda net finansal işlemlere bakıldığında, Türkiye ekonomisi bu çeyrekte GSYH’nin yüzde 3,13’ü oranında net borç aldı. Önceki çeyrekte bu oran yüzde 0,77 olarak kaydedilmişti. Bu durum, toplam ekonominin bir önceki döneme kıyasla daha fazla dış kaynak kullanımına yöneldiğini gösteriyor.
Hanehalkı ve dış sektör alacaklı pozisyonunu sürdürüyor
Sektörlerin finansal bilançoları incelendiğinde, toplam ekonominin borçlu pozisyonda olduğu; buna karşın hanehalkı ile yurt dışı sektörlerin (dünyanın geri kalanı) yurt içi sektörlerden alacaklı konumda bulunduğu belirtildi. Finansal olmayan kuruluşlar ve genel yönetim ise borçlu sektörler arasında yer aldı.
Hanehalkı birikimi mevduatta, yükümlülüğü ise kredilerde yoğunlaştı
Hanehalkı finansal varlıklarının yaklaşık yüzde 58’i para ve mevduat kaleminden oluşurken, yükümlülüklerin neredeyse tamamı tüketici kredileri ve bireysel borçlardan kaynaklandı. Bu durum, tasarrufların daha çok mevduat araçlarına yöneldiğini, kredi kullanımının ise yüksek seyrettiğini gösteriyor.
Firmalar arası ticari işlemler belirleyici kalem oldu
Finansal olmayan kuruluşlar özelinde, varlıklar içinde yüzde 63, yükümlülüklerde ise yüzde 51’lik oranla ticari işlemlerden kaynaklanan “diğer alacaklar” ve “diğer borçlar” kalemlerinin öne çıktığı görüldü. Bu tablo, işletmeler arası finansal ilişkilerin ekonomide belirleyici rol oynadığını ortaya koyuyor.
Toplam borç düşük seviyede, GSYH oranlı borç geriledi
Uluslararası karşılaştırmalarda Türkiye'deki yerleşik sektörlerin toplam borcunun görece düşük seviyede kaldığı ifade edildi. Kredi ve borçlanma senetlerinden oluşan toplam borcun GSYH’ye oranı 2024’ün dördüncü çeyreğinde yüzde 90 olarak ölçüldü. Bu oran, önceki çeyreğe kıyasla düşüş gösterdi.