Reuters'ın haberine göre Türkiye, İsrail’e uyguladığı ticaret yasağının ardından Filistin topraklarına yapılan ihracat için yeni bir denetim sistemi devreye aldı. Hükümetin, Orta Anadolu İhracatçılar Birliği’ne (OAİB) süreçlerin daha sıkı denetlenmesi ve Filistin makamlarının onayı olmadan hiçbir sevkiyatın gerçekleştirilmemesi talimatı verdiği öğrenildi.
Bu karar, Mayıs ayında İsrail ile ticaretin yasaklanmasının ardından Filistin topraklarına yapılan ihracatın artış göstermesiyle gündeme geldi. Filistin topraklarına yapılan sevkiyatların miktarı Haziran-Eylül döneminde aylık ortalama 127 milyon dolara yükseldi. Bu rakam, yılın ilk dört ayında sadece 12 milyon dolardı.
Ticaret Bakanlığı: "Filistin onayı olmadan sevkiyat yapılmıyor"
Ticaret Bakanlığı, sürecin Filistin makamlarının onayıyla yürütüldüğünü ve ihracat işlemlerinin elektronik sistemle kayıt altına alındığını açıkladı. Bakanlık, “Varış noktası Filistin ve ithalatçı da Filistinli. Sevkiyatlar, ilgili makamların onayı ile gerçekleşiyor” ifadelerine yer verdi.
Bakan Ömer Bolat, İsrail yasağı öncesinde Türkiye’nin İsrail ile yıllık ticaret hacminin 6,5 milyar dolar olduğunu, bunun 2 milyar dolarının Filistinli alıcılar tarafından gerçekleştirildiğini söyledi. Yeni sistemde, ihracat başvuruları Orta Anadolu İhracatçılar Birliği tarafından Filistin’den gelen onay alındıktan sonra inceleniyor. Ancak süreçteki prosedürel değişiklikler, ihracatın önceki döneme göre daha yavaş işlemesine neden oldu.
İhracat prosedürleri değişti, süreç yavaşladı
Orta Anadolu İhracatçılar Birliği’nden bir yetkili, yeni sistemin Ekim ortasında devreye girdiğini ve başlangıçta yığılmalara neden olduğunu belirtti. Yetkili, "Asıl endişe, İsrail’e mal akışının devam ediyor olmasıydı. Bu nedenle Filistin’e yapılan ihracatta prosedür değişikliği yapıldı” dedi.
Türkiye İhracatçılar Meclisi’ne (TİM) göre, Filistin’e gönderilen başlıca ürünler çelik, çimento, makine ve kimyasallar oldu. Filistin’e yapılan ihracat yılın ilk 10 ayında bir önceki yıla göre %543 artış gösterirken, İsrail’e yapılan ihracat Mayıs ayından bu yana sıfır seviyesine indi.
İsrail yasağına rağmen kamuoyunda eleştiriler
Türkiye’nin İsrail’e ticaret yasağı, Gazze’deki savaş nedeniyle alınan bir karar olarak uygulanmaya başlandı. Ancak Filistin topraklarına yapılan ihracatın artışı, yasağın delinip delinmediği konusunda kamuoyunda eleştirilere yol açtı. Sokak protestoları ve muhalefetin Meclis'teki soruları, hükümetin ticaret politikalarını daha sıkı denetlemeye iten faktörler arasında yer aldı.
Ticaret Bakanlığı, yasaktan önceki döneme kıyasla sürecin tamamen farklı olduğunu ve ihracatın iki aşamalı onay sistemi ile gerçekleştirildiğini vurguladı.