Türkiye yollarında dolaşan otomobil ve hafif ticari araçların toplam sayısı 20,6 milyonu geçti. Bu araç parkının dörtte birini, yani 21 yaş ve üzeri araçlar oluşturuyor. Örneğin, sahibinden.com'da satışta olan ikinci el otomobil sayısı 481 bin civarındayken, bunun 113 bini, yani yüzde 24’ü 20 yaşın üzerinde.
OSS Raporu: Trendler ve Gerçekler
Otomotiv Satış Sonrası Ürün ve Hizmetleri Derneği (OSS), bu hafta özel bir rapor yayınladı. Rapora göre, araçları daha uzun süre tutma eğilimi, parktaki hafif ticari taşıtlarda artış, finansal dalgalanma ve fiyat enflasyonu ile kentten kırsala araç göçü gibi konular başlıca trendler arasında öne çıkıyor.
Araç Parkının Yaş Dağılımı
Türkiye araç parkında 2018’de 4,24 milyon hafif ticari, 12,4 milyon binek araç varken, 2024 itibarıyla bu rakamlar 5,13 milyon hafif ticari ve 15,53 milyon otomobil olacak şekilde yükseldi. Toplam otomobil parkının yüzde 15’ini Renault, yüzde 10’ar payla da Fiat ve Volkswagen marka araçlar oluşturuyor.
Yaşlı Araçlar ve Çevresel Etkiler
Araç parkının ortalama yaş dağılımı; 21 yaş ve üzeri yüzde 24, 0-5 yaş yüzde 22, 6-10 yaş yüzde 22, 11-15 yaş yüzde 19 ve 16-20 yaş yüzde 13 şeklinde. 2020’de otomobillerin ortalama yaşı 13,2, hafif ticari araçların ise 12,3 olarak kayda geçmişken, 2023’te bu ortalamalar binek araçta 14,1 ve hafif ticarilerde 13,6’ya yükseldi. Artan hayat pahalılığı, yüksek vergiler ve krediye erişim zorlukları, araçların daha uzun süre kullanılmasına neden oluyor. Bu eski araçlar, trafikte kaza riskini artırıyor ve yüksek yakıt tüketimleriyle doğaya zarar veriyor.
Hurda Teşvik Yasası ve Beklentiler
Türkiye'de hurda araç teşvik yasası en son 2015’te çıkarıldı. Sektör, yerli üretim ve satışın canlanması için 20 yaş üstü araçların yenilenmesini ve çevre kirliliğinin önlenmesini bekliyor. Köklü ve kalıcı bir hurda teşvik sistemi öneriliyor.
Dünya Genelinde Hurda Teşvikleri
Çin’de araçların ortalama yaşı 4,5 yıl. Çin hükümeti, eski ve yüksek emisyonlu araçları trafikten çekerek çevre kirliliğini azaltmak amacıyla bir hurda teşvik programı uyguluyor. AB ülkelerinde de eski araçları trafikten çekerek çevre dostu araçların satın alınmasını teşvik eden programlar mevcut. Almanya’da 2009’da uygulanan programda eski araçlarını hurdaya çıkaranlara 2.500 avro teşvik sağlandı. ABD'de araçların ortalama yaşı 12,6 yıl, hurdaya ayrılma oranı ise yüzde 4,6. Japonya'da otomobillerin ortalama yaşı 9,2 yıl ve hurda yaş sınırı binek araçlarda 13 yıl. Hindistan'da ise ikinci el araçların ortalama yaşı 4 yıl.
