Türkiye ekonomisi küresel risklere nasıl yanıt veriyor?

Dünya Gazetesi yazarı Cenk Akyoldaş’a göre, küresel ticaret savaşları, ABD’nin faiz politikaları ve jeopolitik gerilimler, Türkiye ekonomisinin geleceğini şekillendiren kritik faktörler arasında yer alıyor.

ABD'nin korumacı ticaret politikaları, Çin ile devam eden ticaret savaşları, BRICS ülkelerindeki ekonomik dalgalanmalar ve Ukrayna krizi, küresel piyasalarda belirsizlik yaratıyor. Bu gelişmeler, özellikle gelişmekte olan ülkeler üzerinde ciddi etkiler doğururken, Türkiye de bu dinamikler karşısında yön arayışında.

ABD'nin Korumacı Politikaları ve Küresel Ticaret Gerilimleri

ABD Başkanı Donald Trump’ın “Önce Amerika” politikası kapsamında ithalat tarifelerini artırma kararı, küresel ticaret dengelerini sarsıyor. 4 Mart itibarıyla Meksika ve Kanada’dan ithal edilen ürünlere ek gümrük vergileri uygulanacak. Ayrıca Çin’den gelen ürünlere %10’luk ek tarife getirilmesi, küresel ticaretteki gerilimi daha da artıracak.

Cenk Akyoldaş’a göre bu politikaların küresel ekonomi üzerindeki olası etkileri şunlar:

• Küresel ticaret akışlarında bozulma

• ABD’de maliyet enflasyonunun artışı

• Gelişmekte olan ülkelere yönelik sermaye akışlarının yavaşlaması

• Türkiye gibi dış finansmana bağımlı ülkelerde döviz kuru oynaklığı

Bu süreçte, ABD Merkez Bankası (Fed) yüksek enflasyon nedeniyle faiz indirimi konusunda temkinli davranmak zorunda. Fed’in faiz politikalarındaki belirsizlik, gelişmekte olan ülkelerden sermaye çıkışına neden olabilir.

Jeopolitik Riskler ve Türkiye’ye Etkileri

ABD Başkanı Trump ve Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy arasındaki görüşmenin ardından planlanan basın toplantısının iptal edilmesi, ABD-Ukrayna ilişkilerinde yeni bir gerilimi işaret ediyor. Bu durum, küresel piyasalarda tedirginliğe yol açarken, Avrupa Birliği'nin Ukrayna'ya yönelik askeri desteği artırma yönündeki adımları da piyasalar tarafından yakından takip ediliyor.

Avrupa Merkez Bankası (ECB) faiz politikalarındaki belirsizlik ve Almanya’daki hükümet koalisyon görüşmeleri, Avrupa ekonomisinin kırılgan yapısını ortaya koyuyor. Enerji krizine dair devam eden riskler, Türkiye gibi bölgedeki ülkeler için de önemli sonuçlar doğurabilir.
 

Ülkelerindeki Ekonomik Dalgalanmalar ve Türkiye

ABD ve Çin arasındaki ticaret savaşı, BRICS ülkelerinin ekonomik performanslarını doğrudan etkiliyor. Cenk Akyoldaş’ın analizine göre BRICS ülkelerinde son durum şöyle:

• Çin: %4,7 büyüme oranı ile güçlü bir ekonomik performans sergilese de, ABD ile ticaret gerilimleri ihracat baskısını artırıyor.

• Hindistan: %5,1 büyüme oranı ile en hızlı büyüyen BRICS ülkesi.

• Brezilya: %2,3 büyüme ile orta düzeyde bir performans sergiliyor.

• Rusya: %1 büyüme oranı ile yaptırımlara rağmen ekonomisini ayakta tutmaya çalışıyor.

• Güney Afrika: %0,3 büyüme ile en düşük büyüme oranına sahip.

Türkiye, küresel ticaret savaşları ve BRICS ülkelerindeki ekonomik dalgalanmalar nedeniyle alternatif ticaret partnerleriyle daha güçlü ilişkiler kurma gerekliliği ile karşı karşıya. Özellikle Çin’in yeni tedarikçi arayışları, Türkiye için önemli fırsatlar doğurabilir.

Türkiye Ekonomisinin Mevcut Durumu

Cenk Akyoldaş, Türkiye’nin küresel ekonomik belirsizlikler karşısında önemli ekonomik göstergelerini değerlendiriyor:

• Büyüme: 2024 yılında Türkiye'nin %3,2 büyüme oranı ile BRICS ülkeleri arasında orta sıralarda yer aldığı belirtiliyor. Ancak enflasyonun yüksek olması, büyümenin kalitesini gölgeleyebilir.

• Enflasyon: TÜİK verilerine göre Türkiye’de şubat ayı enflasyonu %2,27 artarken, yıllık enflasyon %39,05 seviyesine geriledi. Ancak, 12 aylık ortalama %53,83 seviyesinde kalmaya devam ediyor.

• Cari Açık: Türkiye’nin cari açığı %3,5 seviyesinde olup, dış finansman ihtiyacının sürdüğünü gösteriyor.

• İşsizlik: Türkiye’de işsizlik oranı %8,4 seviyesinde olup, BRICS ülkeleri ortalaması olan %11,1’e kıyasla daha iyi bir durumda olsa da, genç işsizlik oranı hâlâ yüksek seyrediyor.
  

Türkiye Piyasaları ve TCMB Faiz Politikası

• Borsa İstanbul: BIST 100 endeksi 9500-10000 puan bandında dalgalanıyor.

• Döviz Kurları: Dolar/TL kuru haftalık %0,15 artışla 36,50 seviyesinde.

• TCMB Faiz Kararı Beklentisi: Merkez Bankası’nın 6 Mart’ta politika faizini 250 baz puan indirerek %42,5 seviyesine çekmesi bekleniyor.

Ancak ABD’nin faiz politikalarındaki belirsizlik ve doların küresel olarak güçlenmesi, TL üzerindeki baskıyı artırabilir.

Türkiye İçin Riskler ve Fırsatlar

Riskler:

1. ABD ve Çin arasındaki ticaret savaşlarının Türkiye’nin ihracatını olumsuz etkilemesi

2. ABD faiz politikası nedeniyle gelişmekte olan piyasalardan sermaye çıkışı riski

3. Enflasyonun düşmesine rağmen kalıcı fiyat istikrarının sağlanamaması

4. Jeopolitik risklerin TL’de dalgalanmalara neden olması

Fırsatlar:

1. Türkiye’nin küresel tedarik zincirlerinde stratejik üretim merkezi olma potansiyeli

2. AB ile ilişkilerin iyileştirilmesi ve Gümrük Birliği’nin güncellenmesi

3. Doğrudan yabancı yatırımları artırmak için yapısal reformların hızlandırılması

Cenk Akyoldaş’a göre Türkiye, küresel belirsizlikler içinde dengeli bir ekonomi yönetimi sürdürmek zorunda. Yapısal reformlara odaklanarak uzun vadeli ekonomik istikrarı sağlamak, mevcut riskleri yönetebilmenin en etkili yolu olarak öne çıkıyor.