Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) açıkladığı Hanehalkı Tüketim Harcaması verileri, yüksek enflasyon karşısında artan yoksullaşmayı net bir şekilde ortaya koydu. Yapılan analizlere göre, bir asgari ücretli dört kişilik ailesi için gıdaya öğün başına sadece 69 lira ayırabiliyor.
Asgari Ücretlinin Yaşam Koşulları Zorlaşıyor
TÜİK'in verileri, mali disiplin politikaları nedeniyle ücretliler ve emeklilerin yaşam koşullarının giderek zorlaştığını gösteriyor. Asgari ücretli bir çalışan, aylık geliriyle kendisi ve ailesi için gıdaya günlük sadece 207 lira ayırabiliyor. Bu da her bir öğün için kişi başına 17,3 lira demek.
Enflasyon ve Asgari Ücret
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın büyümeyi önceleyen Yeni Ekonomi Modeli, enflasyon ve bütçe açığı gibi ekonomik parametrelerde ciddi bozulmalara yol açtı. Asgari ücrete yapılan son zam Ocak 2024'te gerçekleşti ve maaş 17 bin 2 liraya yükseltildi. Ancak, Temmuz ayında enflasyon güncellemesi yapılmayacağı açıklandı. En düşük emekli maaşı ise 10 bin liraya tamamlandı, ancak enflasyon farkı ödemesi nedeniyle bu maaşlar zamdan daha az faydalanacak.
Tüketim Harcamaları ve Gelir Dağılımı
TÜİK'in Hanehalkı Bütçe Araştırması'na göre, en düşük yüzde 20'lik gelir grubu, gelirlerinin yüzde 36,6'sını gıda ve alkolsüz içecek harcamalarına, yüzde 29,2'sini ise konut ve kira harcamalarına ayırıyor. Eşi çalışmayan iki çocuklu bir asgari ücretli, gıda ve alkolsüz içecek harcamalarına aylık 6 bin 223 lira ayırabiliyor. Bu da günlük 207 lira yapıyor.
Konut ve Kira Harcamaları
Gayrimenkul değerleme platformu Endeksa'ya göre, Türkiye'de ortalama konut kira fiyatı 18 bin 328 lira. Ancak asgari ücretli, konut ve kira harcamalarına sadece 4 bin 965 lira ayırabiliyor. Bu rakamın içinde konut bakım ve onarım malzemeleri, su, elektrik ve doğalgaz gibi faturalar da bulunuyor.
Sağlık ve Diğer Harcamalar
TÜİK verilerine göre, asgari ücretli aylık gelirinden kira için 1770 lira, konut bakım-onarım masrafları ve faturalar için 3195 lira ayırabiliyor. Sağlık harcamalarına ise ayda sadece 323 lira ayırabiliyor. En düşük gelir grubu, eğlence, spor ve kültüre gelirinden yüzde 1 bile ayıramazken, eğitime ayrılan pay neredeyse sıfır.
Emekli Maaşı ve Harcamalar
Mevcut verilere göre, en düşük emekli maaşı alan bir emekli ve ailesi, gelirinin 3 bin 660 lirasını gıda ve alkolsüz içecek harcamalarına ayırabiliyor. Bu da günlük 122 lira, öğün başına ise 41 liraya denk geliyor. Emeklinin konut ve kira harcamalarına ayırabildiği toplam rakam 2 bin 920 lira ve sağlık harcamalarına ise aylık 190 lira kadar düşüyor.
