Elon Musk’ın Starlink projesi, uzayda internet sağlayan en büyük ağlardan biri olarak öne çıkarken, bu alandaki rekabet giderek kızışıyor. Çin devlet destekli bir proje ve Jeff Bezos’un Amazon finansmanıyla geliştirdiği Project Kuiper, Starlink’in küresel hâkimiyetine meydan okumaya hazırlanıyor.
Çin merkezli SpaceSail, Brezilya’da faaliyete geçmek için Kasım ayında bir anlaşma imzaladı ve 30’dan fazla ülke ile görüşmeler yürüttüğünü açıkladı. Kazakistan’da da operasyonlarına başlayan SpaceSail, Pekin’in küresel uydu internet pazarına açılma hamlesinin önemli bir ayağı olarak görülüyor.
Brezilya hükümeti ise SpaceSail’in yanı sıra Bezos’un Project Kuiper internet hizmeti ve Kanada merkezli Telesat ile de görüşmeler yürütüyor. Bu gelişme, Starlink’in en büyük müşterilerinden biri olan Brezilya’nın, rekabeti artırarak alternatif sağlayıcılara yöneldiğini gösteriyor.
Çin'in dev uydu projeleri
Çin, uydu internet konusunda ciddi yatırımlar yaparak, alçak Dünya yörüngesinde (LEO) Starlink’e rakip olacak büyük projeler geliştiriyor. 2023 yılında 263 LEO uydusu fırlatan Pekin, 2030’a kadar 15.000 uydu yerleştirmeyi planlıyor.
Çin, uydu geniş bant projeleri için devlet fonlarını da harekete geçirdi. Shanghai yönetimi tarafından desteklenen SpaceSail, Qianfan ("Bin Yelken") takımyıldızı projesi ile küresel genişleme hedefliyor. Çin, önümüzdeki yıllarda toplamda 43.000 uydu fırlatmayı planlarken, Starlink ise on yılın sonunda 42.000 uyduya ulaşmayı hedefliyor.
Hindistan merkezli Observer Araştırma Vakfı’ndan uzay uzmanı Chaitanya Giri, “Amacımız, uzaydaki yörünge noktalarını maksimum seviyede kapmak” diyerek Çin’in agresif stratejisini özetledi.
Batı, Çin’in büyümesinden endişeli
Çin’in uydu internet projelerinin hız kazanması, Batı’da endişelere yol açtı. Uzmanlar, Pekin’in internet sansür uygulamalarını küresel çapta genişletebileceğinden ve jeopolitik etkisini artırabileceğinden kaygı duyuyor. Amerikan Dış Politika Konseyi, Şubat ayında yayımladığı bir raporda, ABD’nin Çin’in bu hamlesine karşılık olarak Küresel Güney ülkeleriyle iş birliğini artırması gerektiğini belirtti.
Araştırmacılar, Qianfan projesini, Çin lideri Xi Jinping’in jeopolitik etkisini artırmayı hedefleyen 1 trilyon dolarlık Kuşak ve Yol Girişimi’nin uzay ayağı olarak değerlendiriyor.
Çin Dışişleri Bakanlığı, SpaceSail’in genişleme planları hakkında bilgi sahibi olmadıklarını ancak küresel uzay iş birliğini desteklemeye devam edeceklerini açıkladı.
Musk’ın Starlink’i askeri ilgi odağı oldu
Starlink, Ukrayna’daki savaşta kullanılmasıyla birlikte, Çin’in askeri araştırmacılarının da dikkatini çekti. Pekin yönetimi, ABD destekli uydu takımyıldızlarının ulusal güvenlik açısından bir tehdit olduğunu değerlendirerek, alternatif sistemler üzerinde çalışmaya başladı.
Çin Halk Kurtuluş Ordusu'na bağlı araştırmacılar, Starlink’in takibini kolaylaştıracak teknolojiler geliştirirken, Çin’in ulusal savunma üniversiteleri de askeri uydu iletişim sistemleri üzerine yoğunlaştı.
Çin’in uzay projelerine yönelik büyük yatırımlar, ticari rekabetin ötesinde, küresel güç dengeleri açısından da kritik bir döneme girildiğini gösteriyor.