İran, Körfez Arap ülkelerini hava sahalarını veya askeri üslerini kendisine karşı kullanılmak üzere açmaları durumunda bunun “kabul edilemez” olacağını belirterek sert bir uyarıda bulundu. Üst düzey bir İranlı yetkili, böyle bir hamlenin Tahran tarafından ciddi sonuçlar doğuracak bir karşılık bulacağını açıkladı ve İran'ın bu konuda henüz resmi bir açıklama yapmadığını ekledi.
Bu açıklamalar, İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi'nin Suudi Arabistan ve diğer Körfez ülkeleriyle Çarşamba günü yaptığı görüşmelerin hemen ardından geldi. Geçtiğimiz hafta İran’ın gerçekleştirdiği füze saldırısı sonrası İsrail’den gelebilecek muhtemel misillemeler, bölgedeki tansiyonun iyice yükselmesine neden olmuştu. Körfez ülkelerinin bu görüşmelerde, İran-İsrail arasındaki olası bir çatışmada tarafsızlıklarını koruma çabasında oldukları ifade ediliyor.
Körfez Ülkeleri Tarafsızlık Arayışında
Geçen hafta Katar’da düzenlenen Asya Konferansı sırasında Körfez Arap ülkeleri ile İran arasında yoğun diplomatik temaslar yaşandı. Bölgedeki birçok başkent, Tahran ile İsrail arasındaki herhangi bir çatışmada tarafsız kalmayı garanti altına almak için çalışmalara başladı. Ancak İran, Körfez ülkelerinin bu tür bir duruma tarafsız kalma isteğine rağmen, bu devletlerin hava sahasını veya üslerini kullanarak yapılacak bir saldırının "ortak bir tutum" olarak görüleceğini belirtti.
Reuters’a açıklama yapan bir İranlı yetkili, "İran, Körfez ülkelerinden herhangi birinin hava sahasını veya askeri üslerini Tahran’a karşı kullanılacak şekilde açmasını, tüm bölge ülkelerinin bir hamlesi olarak değerlendirecek ve bu doğrultuda karşılık verecektir," dedi.
Bölgesel Birlik Çağrısı ve İsrail'e Mesaj
İran, Körfez ülkelerine yönelik açıklamalarında İsrail’e karşı bölgesel bir dayanışma ihtiyacını vurgularken, istikrarın korunmasının önemine dikkat çekti. Aynı yetkili, "İsrail’e, İran’a karşı yapılacak herhangi bir harekette bölge ülkelerinin hava sahasını kullanmalarına izin vermenin kabul edilemez olduğunu net bir şekilde ilettik," diyerek İsrail’e de dolaylı bir mesaj gönderdi.
Biden ve Netanyahu'nun İran Konulu Görüşmesi Bekleniyor
Konuya yakın kaynaklar, ABD Başkanı Joe Biden’ın Çarşamba günü İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile İran’a yönelik potansiyel saldırı planlarını da içeren bir telefon görüşmesi yapmasının beklendiğini bildirdi. Axios haber sitesine göre, İsrail’in misilleme olarak İran’daki petrol üretim tesislerini hedef alabileceği yönünde bir bilgi paylaşımı yapıldı. Biden, İsrail’in yerinde olsaydı İran petrol sahalarına yönelik bir saldırı ihtimalini değerlendireceğini ve bunun küresel petrol fiyatlarını yükselteceğini kaydetti.
OPEC ve Suudi Arabistan'ın Kritik Rolü
Suudi Arabistan önderliğindeki Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC), İran’a yönelik olası bir saldırı sonucunda doğabilecek petrol arzı açığını telafi edebilecek yeterli yedek kapasiteye sahip olduğunu belirtti. OPEC’in çoğunluğu Körfez bölgesinde bulunan yedek petrol kapasitesi, bölgedeki istikrarsızlık durumunda enerji piyasalarında denge sağlamada hayati bir rol oynayabilir.
Suudi Arabistan, 2019’da Abqaiq’taki kritik rafinerisine düzenlenen saldırının ardından İran’ın tehditlerini ciddiye alma eğiliminde. O tarihten bu yana, İran’ın bölgedeki petrol tesislerine yönelik tehditleri, Suudi Arabistan’ın güvenlik hassasiyetini artırdı. Ancak İran, şimdiye kadar Körfez’deki petrol tesislerine doğrudan saldırı tehdidinde bulunmadı; yalnızca İsrail’e destek veren ülkelerin çıkarlarının hedef alınabileceğini belirtti.
Körfez'deki Tarafsızlık Sorunsalı
Körfez'deki Batılı bir diplomat, Perşembe günü Doha’da gerçekleşen Körfez-İran görüşmelerine katıldı ve İran’ın, İsrail saldırısı karşısında Körfez ülkelerinin en azından tarafsız bir pozisyonda olmasını beklediğini belirtti. İran'ın bu görüşmede, İsrail'in herhangi bir saldırısı durumunda tüm Körfez ülkelerinin nasıl bir pozisyon alacağını ve ülkelerinde bulunan ABD üslerinin nasıl kullanılacağını dikkatle izleyeceği konusunda net olduğu ifade edildi.
Körfez ülkeleri, Bahreyn, Kuveyt, Katar, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri, bölgede ABD askeri tesislerine ve birliklerine ev sahipliği yapıyor. İran, bu ülkelerin ABD ve İsrail ile olan yakın ilişkilerinin İran’a yönelik herhangi bir saldırıya zemin hazırlamasından endişe duyuyor.