Hafta sonu İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun tutuklanmasının ardından yeni haftada Borsa’da olumsuz bir açılış beklenirken, Borsa İstanbul (BİST) yatırımcıları şaşırtan şekilde pozitif seyre başladı. Endeks, seansın ilk dakikalarında yüzde 4’e yaklaşan bir yükseliş kaydetti.
Borsadaki bu sürpriz yükselişte, Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) ve BİST’in hafta başında devreye aldığı önlemler belirleyici oldu. Özellikle algoritmik işlemlere getirilen sınırlamalar, piyasada beklenen oynaklığı sınırlayarak yatırımcı güvenini artırdı.
Algoritmik işlemlere sınırlama getirildi
Borsa İstanbul, algoritmik işlemler için kullanılan emir/işlem oranı (OTR) limitini 5:1’den 3:1’e düşürdü. Bu kapsamda daha önce 5 milyon emre karşılık 1 milyon işlemin gerçekleşmesi gerekirken, yeni düzenlemeyle 3 milyon emir için 1 milyon işlem şartı getirildi. Böylece emir sayısının azaltılmasıyla birlikte robot işlemler kaynaklı ani dalgalanmaların önüne geçilmesi hedeflendi.
Bunun yanında, OTR oranı aşıldığında uygulanan işlem başı 25 kuruşluk ücret, 50 kuruşa çıkarıldı. Bu da algoritmik işlemleri yavaşlatarak piyasa üzerindeki teknik baskıyı azalttı. Alınan bu önlemlerin küçük yatırımcılar üzerindeki panik etkisini sınırladığı ve daha dengeli bir piyasa işleyişine katkı sağladığı değerlendiriliyor.
SPK’dan ek tedbirler
SPK ise 25 Nisan 2025 seans sonuna kadar geçerli olmak üzere, açığa satış işlemlerini yasakladı. Ayrıca, geri alınan paylara yönelik fiyat sınırlamaları ve belirli seans uygulamalarına ilişkin kısıtlamalar da geçici olarak kaldırıldı. Geri alım işlemlerine ilişkin üst sınırın uygulanmayacağı da bildirildi.
Bununla birlikte, kredili sermaye piyasası araç işlemlerinde öz kaynak koruma oranı, aracı kurumların risk politikalarına bağlı olarak asgari yüzde 20 seviyesine kadar esnetilebilecek.
Piyasaya etkisi
Alınan bu önlemler, özellikle bireysel yatırımcılar açısından daha güvenli bir işlem ortamı oluştururken, hafta başındaki siyasi gelişmelere rağmen piyasaların istikrar içinde açılmasına katkı sundu. Uzmanlar, piyasalardaki bu güçlü açılışın, alınan regülasyon kararlarının etkisini açıkça gösterdiği görüşünde.
