İç savaşın sona ermesi ve Baas rejiminin düşüşünün ardından Suriye, yeniden yapılanma ve ekonomik toparlanma sürecine hız kazandırdı. On yıl süren iç savaşın tahribatı nedeniyle ciddi bir yeniden yapılanma ihtiyacı bulunan ülkede, toplam 11 serbest ticaret bölgesi yatırımcılar için cazip fırsatlar sunuyor. Organize sanayi bölgelerinde yüzde 100 öz sermaye ile şirket kurma imkânı, hem yerli hem de yabancı girişimcilerin ilgisini çekiyor.
Ticari toparlanma için stratejik adımlar
Suriye’nin Akdeniz’in kuzeydoğusundaki konumu, Asya, Avrupa ve Afrika ticaret rotalarının kesişim noktasında bulunması nedeniyle stratejik bir avantaj sağlıyor. Bu konum, ticarette hızlı bir toparlanma için umut vadediyor. Türkiye ile Suriye arasındaki ticaret hacmi de dikkat çekiyor. 2023 yılı verilerine göre, Türkiye’nin Suriye’ye ihracatı 2 milyar dolara ulaşırken, ithalat 363,5 milyon dolar olarak kaydedildi.
Öne çıkan sektörler: Tarım, enerji ve inşaat
Ekonomik uzmanlara göre, Suriye’nin yeniden yapılanma sürecinde en büyük potansiyel tarım, enerji ve inşaat sektörlerinde bulunuyor:
- Tarım: Suriye’nin tarım sektörü, özellikle Fırat Nehri çevresindeki verimli arazilerde yeniden canlandırılabilir. Tarımsal üretim hem yerel ekonomiye katkı sağlar hem de ihracat potansiyelini artırır.
- Enerji: Suriye’nin petrol ve doğal gaz rezervleri, savaş sırasında ciddi zarar gördü. Bu sektörlerin yeniden inşası, enerji üretiminin artırılması ve ihracat olanaklarının geliştirilmesi için yatırım gerektiriyor.
- İnşaat: Harap olmuş altyapının yenilenmesi, yollar, enerji santralleri ve iletişim ağlarının modernize edilmesi için geniş çaplı projeler başlatılabilir.
Türkiye’nin kritik rolü
Türkiye, Suriye’nin yeniden yapılanma sürecinde önemli bir aktör olarak öne çıkıyor. Türk şirketlerinin enerji, ulaşım ve telekomünikasyon sektörlerinde büyük projelere imza atabileceği belirtiliyor. Ayrıca, Türkiye’nin Katar’dan Avrupa’ya uzanan enerji geçiş projelerinde Suriye’nin bir kapı olabileceği düşünülüyor.
Ekonomik toparlanma hangi şartlara bağlı?
Deakin Üniversitesi’nden Araştırma Görevlisi Ali Mamouri, Suriye ekonomisinin toparlanmasının bir dizi kritik faktöre bağlı olduğunu vurguluyor:
- İç Siyasi İstikrar: Suriye’nin iç siyasi bütünlüğü sağlanmadan, ekonomik reformların kalıcı olması mümkün değil.
- Uluslararası Destek: Yaptırımların kaldırılması ve uluslararası kuruluşların desteği, yeniden yapılanmanın hızlanmasında kilit rol oynayacak.
- Altyapının Yeniden İnşası: Yollar, enerji santralleri ve iletişim ağlarının yeniden inşası, ekonomik faaliyetlerin artırılması için kritik önem taşıyor.
Uzman görüşü: Toparlanma için kapsamlı planlama şart
Ali Mamouri’ye göre, Suriye'nin para birimine olan güvenin yeniden inşa edilmesi ve mali açıkların giderilmesi öncelikli hedefler arasında. Ayrıca, insani ihtiyaçların ele alınması, uzun vadeli istikrarı desteklemek için gıdaya, sağlık hizmetlerine ve eğitime erişimin sağlanmasını gerektiriyor.
Hangi fırsatlar yatırımcıları bekliyor?
Serbest ticaret bölgeleri ve organize sanayi alanlarında yatırımcılara sunulan olanaklar arasında yüzde 100 öz sermaye ile şirket kurma fırsatı bulunuyor. Suriye'nin petrol ve doğal gaz endüstrilerinin yeniden inşası, enerji sektöründe büyük bir potansiyel oluşturuyor. Bunun yanı sıra, tekstil ve gıda işleme gibi sanayi kollarının canlandırılması, hem istihdam hem de ihracat artışına katkıda bulunabilir.
Türkiye ve Suriye işbirliği yeni fırsatlar yaratıyor
Türkiye’nin inşaat sektöründeki deneyimi, Suriye’nin yeniden yapılanmasında önemli bir katkı sağlayabilir. İki ülke arasında artan ticaret hacmi, karşılıklı ekonomik faydalar sunarken, enerji projeleri ve altyapı yatırımları işbirliğinin genişletilmesi için yeni kapılar açabilir.
