Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 1990-2023 dönemine ilişkin sera gazı emisyon envanteri sonuçlarını açıkladı. Buna göre, Türkiye'nin toplam sera gazı emisyonu 2023 yılında bir önceki yıla kıyasla yüzde 6,9 artış göstererek 598,9 milyon ton (Mt) karbondioksit (CO2) eşdeğerine ulaştı.
Kişi başı sera gazı emisyonu ise 1990 yılında 4,1 ton CO2 eşdeğeri iken, 2022’de 6,6 tona, 2023 yılında ise 7,0 tona yükseldi.
Emisyonlarda enerji sektörü başı çekiyor
Sektörel bazda değerlendirildiğinde, 2023 yılı toplam emisyonlarının en büyük kısmı enerji kaynaklı emisyonlardan oluştu. Bu grubun toplam emisyonlar içindeki payı yüzde 73,8 olarak hesaplandı. Enerjiyi sırasıyla yüzde 12,0 ile tarım, yüzde 11,8 ile endüstriyel işlemler ve ürün kullanımı, yüzde 2,3 ile atık sektörü izledi.
Enerji sektörü kaynaklı emisyonlar, 2023 yılında 442,2 Mt CO2 eşdeğerine yükselerek 1990 yılına kıyasla yüzde 208,8 oranında artış gösterdi. Bu artış, bir önceki yıla göre ise yüzde 10,3 olarak gerçekleşti.
Endüstri, tarım ve atık sektörlerinin payı
Endüstriyel işlemler ve ürün kullanımı kaynaklı emisyonlar 2023’te 70,9 Mt CO2 eşdeğeri olarak hesaplandı. Bu değer, 1990 yılına göre yüzde 207,2 oranında artışa işaret ederken, bir önceki yıla göre yüzde 1,4’lük bir azalma gösterdi.
Tarım sektörünün emisyonları da artış eğilimini sürdürerek 71,8 Mt CO2 eşdeğerine ulaştı. Bu oran, 1990’a kıyasla yüzde 38,4 artış anlamına gelirken, 2022’ye göre yalnızca yüzde 0,3’lük bir yükseliş yaşandı.
Atık sektörü ise 2023 yılında 14,1 Mt CO2 eşdeğeri emisyonla temsil edildi. Bu alandaki emisyonlar 1990'a kıyasla yüzde 36,4 oranında artsa da, bir önceki yıla göre yüzde 12,2 oranında düşüş kaydetti.
CO2, CH4 ve N2O emisyonlarının kaynakları
2023 yılı toplam CO2 emisyonlarının yüzde 87,4’ü enerji sektöründen, yüzde 12,3’ü endüstriyel işlemlerden, yüzde 0,3’ü ise tarım ve atık sektörlerinden kaynaklandı. Enerji alt başlığında çevrim ve enerji kategorisinin tek başına yüzde 31,4’lük paya sahip olduğu belirtildi.
Toplam metan (CH4) emisyonlarının yüzde 63,7’si tarım sektöründen gelirken, bu oranın yüzde 55,4’ü yalnızca enterik fermentasyona ait oldu. Geri kalan metan salımlarının yüzde 18,4’ü enerji, yüzde 17,9’u ise atık sektöründen kaynaklandı.
Azot protoksit (N2O) emisyonlarının ise yüzde 78,4’ü tarım sektöründen geldi. Bu emisyonların yüzde 66,4’ü tarımsal toprak faaliyetlerine ait olarak kayıtlara geçti. Enerji sektörünün N2O emisyonlarındaki payı yüzde 12,1, atık sektörünün payı yüzde 6,0 ve endüstriyel işlemlerin payı yüzde 3,5 olarak açıklandı.
Emisyon artış trendi dikkat çekiyor
Veriler, özellikle enerji sektörüne bağlı emisyonlarda uzun vadeli artış eğiliminin sürdüğüne işaret ediyor. Kişi başına düşen emisyon miktarındaki yükseliş ise sürdürülebilirlik politikalarının önemini bir kez daha gündeme getiriyor.