ABD Başkanı Donald Trump yönetimi, Çarşamba günü federal kurumlara daha fazla işçiyi işten çıkarmaları yönünde talimat verdi. Hükümetin küçültülmesi için yürütülen reform sürecinde Elon Musk, başkanın en önemli destekçilerinden biri olarak öne çıkıyor.
Yeni yayımlanan bir muhtıraya göre, federal ajanslar 13 Mart tarihine kadar personel sayısını "önemli ölçüde azaltacak" planlar sunmak zorunda. İşten çıkarmaların sayısı belirtilmezken, Musk’ın liderliğindeki Hükümet Verimliliği Bakanlığı, daha önce ciddi kesintiler yapmış olan federal iş gücünde yeni bir dalgayı yönetmeye hazırlanıyor.
İlk aşamada, düşük kıdeme sahip ve iş güvencesi zayıf çalışanlar işten çıkarılmıştı. Ancak yeni kesintilerin, kıdemli devlet memurlarını da kapsayacağı belirtiliyor.
EPA ve diğer kurumlar büyük kesintilere hazırlanıyor
Trump, kabine toplantısında, Çevre Koruma Ajansı (EPA) yöneticisi Lee Zeldin’in, ajanstaki 15.000 çalışanın %65’ini işten çıkarmayı planladığını açıkladı. İçişleri Bakanlığı kaynaklarına göre, ABD Balık ve Yaban Hayatı Servisi ve Kızılderili İşleri Bürosu, iş gücünün %40’a varan oranında azaltılması talimatı aldı.
Halihazırda 100.000’den fazla federal çalışan işten çıkarıldı veya maaşları donduruldu. Bu rakamın daha da artması bekleniyor.
Musk ve Trump’ın bütçe planları
Trump, kabine toplantısında Musk’ı destekleyerek ona söz verdi ve kabine üyelerine "Elon’dan memnun olmayan var mı?" diye sordu. Tesla ve SpaceX CEO’su Musk, ABD’nin 6,7 trilyon dolarlık bütçesinde 1 trilyon dolarlık kesinti yapabileceğini öne sürdü.
Ancak böylesine büyük kesintilerin, hükümet programlarında ciddi aksamalara neden olabileceği belirtiliyor. Trump, sağlık ve emeklilik yardımlarına dokunulmayacağını tekrar ederken, Cumhuriyetçiler vergi kesintilerini finanse etmek için sağlık ve sosyal yardım programlarını gözden geçirme planları yapıyor.
Hükümet harcamaları hâlâ yüksek
Trump ve Musk’ın tasarruf hedeflerine rağmen, Reuters analizine göre hükümet harcamaları Trump’ın göreve geldiği ilk ayda geçen yıla kıyasla %13 arttı. Artışın nedeni olarak yaşlanan nüfusun sağlık ve emeklilik harcamalarının yükselmesi ile artan borç faizleri gösteriliyor.
Trump, 2017’de yapılan vergi indirimlerinin yıl sonunda sona ereceğini belirterek Kongre’yi bu kesintileri uzatmaya zorlamaya devam ediyor. Ancak tarafsız Sorumlu Federal Bütçe Komitesi, bu kesintilerin ülke borcuna 2,5 trilyon dolar eklediğini, uzatılması durumunda ise 10 yıl içinde 5 trilyon dolara mal olacağını öngörüyor.
Bürokraside Musk etkisi: İş raporlama zorunluluğu
Musk, hafta sonu federal çalışanlardan haftalık başarılarını rapor etmelerini istedi. Talimatın dikkate alınmaması halinde işten çıkarmayla sonuçlanabileceğini belirtti. Ancak bazı kurumlar, çalışanlarına bu talimatı görmezden gelmelerini söyledi.
Musk, gönderdiği e-postada, hükümet maaşlarının gerçekten çalışanlara gidip gitmediğini öğrenmeye çalıştığını belirtti ve "Devletin maaş bordrosunda birçok kişinin aslında ölü olduğunu düşünüyoruz" iddiasında bulundu. Ancak bu konuda herhangi bir kanıt sunmadı.
Trump ise, Musk’ın talimatına uymayan yaklaşık 1 milyon çalışanın işini kaybetme riskiyle karşı karşıya olduğunu ima etti.
Hükümet reformunun etkileri büyüyor
Trump yönetiminin reformları, dış yardımların dondurulmasına, bilimsel araştırmaların duraksamasına ve inşaat projelerinin aksamasına neden oldu.
Mahkemeye sunulan belgelerde, ABD Dışişleri Bakanlığı ve Uluslararası Kalkınma Ajansı’nın 10.000’den fazla hibe ve sözleşmeyi iptal ettiği bildirildi.
Hükümet binalarının yönetiminden sorumlu Genel Hizmetler İdaresi (GSA) ise yıl sonuna kadar 1.100 ofis alanını boşaltmayı planlıyor.
Özetle, Trump ve Musk’ın radikal hükümet reformları, ABD kamu sektöründe derin kesintilere yol açarken, siyasi ve ekonomik sonuçları tartışılmaya devam ediyor.