Dünya gazetesi yazarı Naki Bakır'ın değerlendirmesine göre, 2025 yılı bütçesi yılın ilk iki ayında yüksek açık vermeye devam etti. Hazine ve Maliye Bakanlığı verilerine göre, ocak-şubat döneminde bütçe harcamaları geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 49,8 artarak 2 trilyon 89,9 milyar TL’ye ulaştı. Buna karşılık, bütçe gelirleri yüzde 42,2 artışla 1 trilyon 640,5 milyar TL’de kaldı ve böylece iki aylık bütçe açığı 449,4 milyar TL oldu.
Şubat ayında ise bütçe harcamaları 1 trilyon 33,5 milyar TL'ye ulaşırken, gelirler 723,4 milyar TL olarak gerçekleşti. Aylık bazda bütçe açığı 310,1 milyar TL olurken, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 101,6 oranında büyüdü.
Faiz harcamaları 302,7 milyar TL’ye ulaştı
Bütçedeki en dikkat çekici kalemlerden biri faiz harcamalarındaki hızlı artış oldu. Ocak ayında 163 milyar TL olan faiz ödemeleri, şubatta 139,7 milyar TL’ye ulaştı. Böylece iki aylık faiz gideri geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 72,1 artarak 302,7 milyar TL'ye yükseldi. Faiz giderlerinin toplam bütçe harcamaları içindeki payı yüzde 14,5 olurken, vergi gelirlerine oranı yüzde 22’ye çıktı.
Faiz dışı harcamalar ise ocak-şubat döneminde yüzde 39,4 artarak 1 trilyon 787,2 milyar TL olarak gerçekleşti. Faiz dışı bütçe açığı ise yüzde 14 artışla 146,6 milyar TL’ye ulaştı.
Sosyal güvenliğe 336 milyar TL aktarıldı
Cari transferler, bütçedeki en büyük harcama kalemi olmaya devam etti. Ocak-şubat döneminde yüzde 39,8 artış göstererek 809,5 milyar TL’ye ulaşan cari transferlerin 335,9 milyar TL’si sosyal güvenlik sistemine aktarıldı. Bunun 325,3 milyar TL’si Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK) sağlık ve emeklilik destekleri için, 10,6 milyar TL’si ise İşsizlik Sigortası Fonu'na ayrıldı.
Yerel yönetimler, fonlar ve ilgili kurumlara gelirlerden ayrılan pay toplamda 224,2 milyar TL olurken, kamu iktisadi teşebbüsleri (KİT) ve kamu bankalarına yapılan harcamalar 111 milyar TL’yi buldu.
Personel giderleri 638 milyar TL’yi aştı
Devletin personel harcamaları da yılın ilk iki ayında artış gösterdi. Ocak ayında 359,2 milyar TL olan personel giderleri, şubat ayında 279,3 milyar TL olarak gerçekleşti. Böylece iki aylık toplam personel harcaması yüzde 38,7 artışla 638,4 milyar TL’ye ulaştı.
Buna ek olarak, kamu çalışanları için yapılan sosyal güvenlik prim ödemeleri yüzde 36,2 artarak 75,7 milyar TL’ye çıktı. Böylece iki aylık toplam personel gideri 714,1 milyar TL’ye ulaştı.
Sosyal konut için 27,9 milyar TL harcandı
Sermaye transferleri kapsamında, ocak-şubat döneminde 27,9 milyar TL harcama yapıldı. Bu harcamaların büyük bölümü, şubat ayında Toplu Konut İdaresi’ne (TOKİ) aktarılan 22,9 milyar TL’lik sosyal konut finansmanı desteğinden kaynaklandı.
Devletin yatırım harcamaları kapsamında sermaye giderleri iki ayda yüzde 84,2 artışla 93,5 milyar TL'ye ulaştı. Ancak borç verme kalemi geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 44,5 azalarak 35,7 milyar TL’ye düştü.
Vergi tahsilatında düşüş yaşandı
Vergi tahsilat oranlarında düşüş gözlendi. Ocak-şubat döneminde toplam vergi tahakkuku 2 trilyon 602,6 milyar TL olurken, tahsil edilen vergi miktarı 1 trilyon 377,6 milyar TL’de kaldı. Buna göre, vergi tahsilat oranı geçen yıl yüzde 55,4 iken bu yıl yüzde 52,9’a geriledi.
Vergi dışı gelirler kaleminde ise faiz, pay ve cezalardan elde edilen gelir, yılbaşında yapılan yüzde 43,93’lük yeniden değerleme artışına rağmen sadece yüzde 10,2’lik artışla 126,8 milyar TL’ye çıktı.
Yıllık bütçe açığı 2,1 trilyon TL’ye ulaştı
Şubat ayı itibarıyla son bir yıllık dönemde merkezi yönetim bütçesi toplam 10 trilyon 777,6 milyar TL harcama yaparken, bütçe gelirleri 8 trilyon 671,4 milyar TL olarak gerçekleşti. Böylece yıllık bütçe açığı 2 trilyon 106,3 milyar TL’ye ulaştı.
Bu dönemde faiz harcamaları 1 trilyon 270,6 milyar TL'yi bulurken, faiz dışı giderler 9 trilyon 507,1 milyar TL oldu.
2025-2027 Orta Vadeli Program’a (OVP) göre, 2025 yılı genelinde bütçe açığının 1 trilyon 930,7 milyar TL seviyesinde gerçekleşmesi öngörülüyor.