Dünya Gazetesi yazarı Naki Bakır’ın değerlendirmesine göre, Türkiye 2025 yılı boyunca 221,3 milyar dolarlık dış borç ve diğer yükümlülükleri karşılamak zorunda. Bu yükün en büyük kısmı, 141,3 milyar dolarla özel sektörün omuzlarında bulunuyor.
Merkez Bankası verilerine göre, 2024 sonu itibarıyla vadesi gelen toplam dış yükümlülüğün yüzde 63,9’u bankalar, finans kurumları ve reel sektöre ait. Özel bankalar 64,7 milyar dolar, finans kuruluşları 3,8 milyar dolar, reel sektör ise 72,6 milyar dolar borç ödeyecek.
Kamu sektörü ve Merkez Bankası’nın yükümlülükleri
2025 yılı içinde kamu sektörü toplamda 45,2 milyar dolar dış borç geri ödeyecek. Bunun 36,7 milyar doları kamu bankalarına, 6,4 milyar doları merkezi ve yerel yönetime, 1,2 milyar doları ise kamu iktisadi teşebbüslerine (KİT) ait.
Merkez Bankası’nın vadesi gelen yükümlülüğü ise 34,7 milyar dolar seviyesinde bulunuyor. Bu, Banka’daki yabancı mevduatların vadesinin dolmasıyla birlikte karşılanması gereken tutarı içeriyor.
Bankaların kredi geri ödeme yükü ağır
Türkiye’de kamu ve özel bankaların 2025 yılı içinde toplam 43,9 milyar dolarlık kredi geri ödemesi gerçekleştirmesi gerekiyor. Türk bankacılık sektöründeki yabancı mevduatlar da yıl içinde vadesi dolacak 57,5 milyar dolarlık bir yük oluşturuyor.
Bankacılık dışı sektörler açısından da ciddi yükümlülükler söz konusu. 2025 boyunca 78,6 milyar dolarlık dış yükümlülüğün 55,1 milyar doları ithalat borçlarından, 4,6 milyar doları ön ödemeli ihracat bedellerinden ve 18,8 milyar doları diğer kredilerden oluşuyor.
Dolar/TL rekor tazeledi
Son dönemde döviz kurlarındaki yukarı yönlü hareketlilik dikkat çekiyor. Naki Bakır’ın değerlendirmesine göre, geçtiğimiz hafta dolar/TL kuru 36,43 seviyesine ulaşarak yeni bir zirve gördü.
ABD dolarının küresel piyasalardaki hareketlerini gösteren Dolar Endeksi (DXY), son haftalarda zayıflasa da dolar/TL kuru bu durumdan etkilenmedi. Gelişmekte olan ülke para birimlerinin değer kazandığı bir süreçte, Türk Lirası’nın değer kaybı sürüyor.
Merkez Bankası faiz indirimi dövize yönelimi artırır mı?
Merkez Bankası, 2023 Haziran'dan itibaren faiz artışlarıyla TL mevduatı cazip hale getirerek döviz talebini sınırlamıştı. Ancak 2024 sonunda başlayan faiz indirimleriyle birlikte, TL'nin cazibesi azalırken dövize olan yönelimin tekrar artabileceği belirtiliyor.
Faiz oranlarının düşmesi, yatırımcıların TL yerine döviz gibi güvenli limanlara yönelmesine neden olabilir. Bu durum, önümüzdeki dönemde kurlardaki yukarı yönlü baskıyı artırabilir ve Türkiye’nin 2025 yılındaki dış borç ödemeleri için ek maliyetler yaratabilir.